zandhagedis, kannibalisme

Kannibalisme bij de zandhagedis

Stichting RAVON
8-NOV-2017 - Voor het eerst is in Nederland een geval van kannibalisme onder zandhagedissen in het veld geobserveerd en vastgelegd. Op 27 september 2017 werd op de Wolfhezerheide een jong dier opgegeten door een volwassen vrouwtje, het slachtoffer werd in drie tot vier minuten levend en wel naar binnen gewerkt. Kannibalisme onder hagedissen wordt slechts zelden waargenomen.

Reptielen eten wel vaker reptielen, maar vrijwel nooit hun eigen soortgenoten. In de Duitstalige
vakliteratuur zijn er gevallen die kannibalisme onder de zandhagedis beschrijven. In Engeland werd
in 2015 een geval vastgelegd. Voor Nederland is kannibalisme wel beschreven voor de muurhagedis (pagina 86) (pdf; 1,8 MB).

Kannibalisme wordt in de vakliteratuur vooral geassocieerd met hoge dichtheden van reptielen. Bij
voedselschaarste (begin herfst zijn er minder insecten) kan er een voordeel zijn om de kansen op
eigen overleving te vergroten door het eten van soortgenoten. De meeste gevallen van kannibalisme
onder hagedissen betreft grote mannetjes, zij zijn fysiek ook beter in staat de relatief grote
prooi weg te werken dankzij hun brede kop en gespierde kaken. Bijzonder aan deze waarneming was dat het een vrouwtje betrof dat het jonge dier te grazen nam.

Tekst en foto: Raymond Creemers, RAVON