Bloei witte els Alnus incana door Paul Busselen.
http://www.plantaardigheden.nl/indexen/kulak/fotos_a.htm

Vorstperiode vertraagt in bloei komen elzenbomen

De Natuurkalender, LUMC, Wageningen University
3-FEB-2018 - Na de eerste elzenpollenpiek tijdens de kerstperiode staat een tweede elzenpollenperiode voor de deur, omdat de witte en zwarte elzen pollen aan de lucht af gaan geven. Voor mensen met een elzenpollenallergie dus weer tijd om hun medicatie uit de kast te halen. Door de invallende vorst zal de ontwikkeling van de bloemen wat trager verlopen dan in de voorgaande periode.

Enkele weken geleden, tijdens de kerstdagen, kwam het eerste elzenpollen al in de lucht voor en zelfs in redelijk hoge aantallen. Dit pollen werd geproduceerd door de elzensoort Alnus x speathii, een kruising tussen de Japanse els en de Kaukasische els. Deze elzen zijn de laatste tientallen jaren veel in stedelijk gebied aangeplant, omdat ze hier relatief goed gedijen. Dit seizoen bloeide deze soort vroeg; op tweede kerstdag werden door de pollenvanger van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) 160 pollen per kubieke meter waargenomen. Omdat het aantal pollen gedurende het elzenpollenseizoen aan het begin van 2017 relatief laag was, gaf de meting tijdens de kerst een record aantal elzenpollen voor 2017.

Overzicht van het dagelijks aantal elzenpollen in 2017

Verschuiving van de start van het elzenpollenseizoen?

Momenteel beginnen de witte en zwarte elzen met bloeien. Door het zachte weer in de afgelopen weken begint de bloei vroeg. In het oosten en midden van het land zijn al veel bomen in bloei waargenomen. Aan de kust zal de bloei ook binnenkort starten. Door de invallende vorst wordt de ontwikkeling wel vertraagd. Bij flinke vorst kunnen de bloemen bevriezen. Dat zou gunstig zijn voor hooikoortspatiënten, aangezien er dan geen of minder pollen uitkomen.

Wanneer we de pollentellingen van de afgelopen 30 jaar van het LUMC analyseren, zien we geen verschuiving in de start van het bloeiseizoen van de witte en zwarte elzen (zie figuur hieronder). In een eerder bericht op Nature Today op basis van eerste bloeiwaarnemingen (dus geen pollentellingen) sinds 2001 in het kader van Natuurkalender.nl bleek ook geen vervroeging zichtbaar. In deze analyse bleek echter wel dat wanneer we de periode 1940-1968 vergelijken met de periode 2001-2017 de gemiddelde bloeidatum tegenwoordig twee weken vroeger ligt. Het verschil in bloeitijden tussen de twee periodes komt zeer waarschijnlijk doordat de temperatuur in Nederland pas na 1988 duidelijk hoger ligt dan daarvoor.

De start van het bloeiseizoen van de witte en zwarte elzen in de periode 1988-2017

Heeft u nu hooikoortsklachten?

Mensen die gevoelig zijn voor dit boompollen kunnen de komende weken hooikoortsklachten verwachten. Het is verstandig om op tijd voorzorgsmaatregelen te nemen, zoals op tijd medicijnen nemen en/of buiten een bril dragen. Als u naar buiten moet, en u heeft de keuzemogelijkheid, dan kunt u dit het best doen na een regenbui omdat de lucht dan ‘schoon’ geregend is.

Als u nog niet weet of u allergisch bent, maar dit wel vermoedt, is het verstandig om naar de huisarts te gaan. Deze kan met behulp van een test vaststellen of er sprake is van een allergie en zo ja waarvoor. De huisarts kan dan met u bespreken hoe u de klachten het beste kunt behandelen.

Tekst: Letty de Weger, Leids Universitair Medisch Centrum en Arnold van Vliet, De Natuurkalender, Wageningen University
Foto: Paul Busselen