wulp in grasland

Nestbescherming Drentse wulpen veelbelovend

Grauwe Kiekendief - Kenniscentrum Akkervogels, Landschapsbeheer Drenthe
20-JUL-2018 - Dit voorjaar zijn op initiatief van Stichting Werkgroep Grauwe Kiekendief en Landschapsbeheer Drenthe als experiment twaalf nesten van wulpen in Drentse akkers en graslanden met stroomdraad beschermd. Het doel was om te testen of dit het nestsucces van wulpen verhoogt. De uitkomsten zijn veelbelovend. Van de twaalf beschermde nesten kwamen in negen nesten met succes de eieren uit.

De wulp was in 2017 een nieuwkomer op de Rode Lijst en daarmee verworden tot een boerenlandvogel in de verdrukking. Om de wulp in Drenthe een steun in de rug te geven, werkten Werkgroep Grauwe Kiekendief en Landschapsbeheer Drenthe dit jaar samen voor betere nestbescherming van deze vogel.

Aansluitend op de positieve ervaringen die zijn opgedaan in het Staphorsterveld met het beschermen van wulpennesten, bleken ook de Drentse wulpen flexibel in het accepteren van een stroomraster. In tien minuten staat het stroomraster van 10 bij 10 meter, en vaak zit een vrouwtje binnen een uur weer op haar eieren. Soms zelfs binnen enkele minuten.

 Links: stroomraster rond wulpennest. Rechts: beelden uit film over de terugkeer van de wulp op haar nest na plaatsing van het stroomraster

Om dit object in te laden dien je marketing-cookies te accepteren.

Na plaatsen van het stroomraster keert de wulp terug op het nest (Bron: Hans Hut)

Drentse weidevogelbeschermers reageren enthousiast op de eenvoud van de maatregel en het verhoogde broedsucces. Een vrijwilliger verklaarde per direct een wulpengek te zijn geworden. De weidevogelbeschermers in Drenthe zien het initiatief dan ook graag opgeschaald worden, vergelijkbaar met de nestbescherming van de grauwe kiekendief in Groningen, Flevoland en Drenthe.

Wulp is kwetsbaar in landbouwgebied

Recente schattingen geven aan dat Drenthe nog ongeveer een 500 tot 800 paar broedende wulpen herbergt. Een belangrijk deel van de populatie is terug te vinden in de openheid van grootschalige ontginningsgebieden. Hier zijn de wulpennesten kwetsbaar voor grondbewerkingen en maaien. Daarnaast zijn gespaarde nesten extra kwetsbaar voor predatie omdat de onbewerkte delen nogal in het oog springen en daardoor gemakkelijk te vinden zijn. Jaarlijkse metingen van het broedsucces sinds 1996 door Landschapsbeheer Drenthe laten zien dat er gemiddeld een kleine zestig procent van de legsels succesvol uitkomt.

Verhoogd uitkomstsucces maar overleving van jongen is zorgelijk

Percentage van wulpnesten met uitgekomen eieren in Drenthe, 2009-2018In negen van de twaalf beschermde nesten kwamen de eieren uit. Dit uitkomstpercentage is hoger dan dat van eerdere jaren, zonder nestbescherming (zie figuur). Uit deze twaalf beschermde nesten zijn in totaal zes jongen uitgevlogen. In de buurt van Westerbork werden drie jongen met hun ouders voor het laatst gezien op een leeftijd van 35 dagen, en bij Smilde vlogen ouders met drie jongen rond van ten minste 38 dagen oud. Op de andere locaties verdwenen de jongen al snel zonder dat de oorzaak hiervan kon worden achterhaald (voedselgebrek, predatie, of andere factoren?).

Het percentage nesten met uitgekomen legsels van wulpen in Drenthe is sinds 2009 met uitzondering van 2015 en 2016 vrij stabiel te noemen, maar is in 2018, het jaar met nestbescherming, duidelijk verhoogd.

Het experiment in 2018 laat zien dat legsels van wulpen goed zijn te beschermen door ze te omrasteren met stroomdraad. Uit de resultaten blijkt dat nestbescherming in ieder geval één potentieel probleem oplost, namelijk het niet-uitkomen van de eieren. Echter biedt het geen oplossing voor een tweede nijpend probleem, namelijk de sterfte van jongen. Is hier sprake van een tekort aan voedselrijk en veilig kuikenhabitat? Om meer te weten te komen waar in de jongenfase van wulpen in het boerenland met betrekking tot kuikenoverleving de schoen precies wringt, zijn Landschapsbeheer Drenthe en Stichting Werkgroep Grauwe Kiekendief voornemens om in 2019 en 2020 hier onderzoek naar te doen.

Tekst: Henk Jan Ottens en Popko Wiersma, Werkgroep Grauwe Kiekendief & Jaap van Gorkum, Landschapsbeheer Drenthe
Foto's en film: Henk Jan Ottens, Werkgroep Grauwe Kiekendief; Hans Hut, Cinema Hut
Grafiek: Landschapsbeheer Drenthe en Werkgroep Grauwe Kiekendief