Vreemde speenkruiden
FLORONSpeenkruiden zijn laagblijvende voorjaarsbloeiers. Ze danken hun naam aan de knotsvormig opgezwollen wortelknolletjes. De tapijten met glanzende, donkergroene, niervormige bladeren in combinatie met de goudgele kroonbladeren maken Speenkruiden tot een niet te missen voorjaarsbode.
Herkenning
Naast het zeer algemeen voorkomende Gewoon speenkruid (Ficaria verna) komt ook Vreemd speenkruid (Ficaria ambigua) in Nederland voor. Vermoed wordt dat Vreemd speenkruid ooit met de import van bolgewassen vanuit Zuid- en West-Europa in Nederland is beland. Ze lijkt sprekend op Gewoon speenkruid en wordt stellig vaak niet herkend. De tabel benoemt de belangrijkste verschillen tussen beide soorten. In tegenstelling tot Gewoon speenkruid, die slecht vrucht zet en zich vooral vegetatief met zogenaamde okselknolletjes verspreidt, vormt Vreemd speenkruid juist wél goed ontwikkelde vruchtjes en geen okselknolletjes. Ook haar bloemen zijn een slag groter. Zie ook de determinatiehulp voor speenkruiden op de Verspreidingsatlas.
|
Gewoon speenkruid Ficaria verna |
Vreemd speenkruid Ficaria ambigua |
|
| Stengels | Tamelijk slap | Stijf, rechtopstaand |
| Kroonbladen | Elkaar met de randen meestal niet overlappend | Elkaar aan de randen meestal overlappend |
| Lengte kroonbladen | 6-15 mm | 10-20 mm |
| Breedte kroonbladen | 2-5 mm | 4-9 mm |
| Okselknolletjes | Aanwezig (vooral na de bloei) | Afwezig |
| Vruchtjes | Meestal alle slecht ontwikkeld | Meestal alle goed ontwikkeld |
Onderzoek naar Speenkruid
FLORON-vrijwilliger Ed Stikvoort besloot in 2022 een onderzoekje te doen naar het voorkomen van Vreemd speenkruid in Zeeland. Hij schreef er een artikel over in het voorjaarsnummer van PLANTEN. Vreemd speenkruid bleek veel meer voor te komen dan vooraf gedacht. Het onderzoek bracht ook verwarring. Zo vond hij Speenkruiden met grote bloemen én okselknolletjes, een combinatie van kenmerken die niet past bij zowel Gewoon als Vreemd speenkruid. Omdat onduidelijk is of we te maken hebben met een derde soort of een kruising, is Naturalis een onderzoek naar de in Nederland voorkomende speenkruiden gestart.
Waarnemingen doorgeven
U kunt aan het onderzoek bijdragen door waarnemingen van Speenkruid door te geven. Naturalis is vooral geïnteresseerd in forse speenkruiden met stevige rechtopstaande stengels, die bloemen hebben met een diameter van 3 tot 4 cm én (na de bloei!) okselknolletjes vormen. Zie de FLORON-website voor meer informatie. Vondsten van deze vorm kunt u, ondersteund met foto’s, doorgeven aan stephanie.korbee@naturalis.nl of melden via Waarneming.nl.
Auteur: Stef van Walsum en Edwin Dijkhuis, FLORON
Foto's: Stef van Walsum