Natuurontwikkeling biedt paddenstoel nieuwe kansen

Bericht uitgegeven door de Nederlandse Mycologische Vereniging op vrijdag 26 juni 2006

Natuurontwikkeling heeft de laatste jaren veel in het nieuws gestaan door het op deze plaatsen opduiken van verdwenen gewaande planten. Veel minder bekend is dat natuurontwikkeling ook zeldzame paddenstoelen zoals het breedsporig mosschijfje een nieuwe kans geeft.

Ongeveer twee kilometer ten noordwesten van Rossum, nabij Oldenzaal, is de Rossumerbeek opnieuw ingericht. Op verschillende plaatsen langs de beek is natuurontwikkeling toegepast. Zo zijn een aantal gebieden aangelegd als wateropvang tijdens periodes van grote neerslag. Ook is vorig jaar van een stuk akkerland naast de eeuwenoude Rossummermeden een laag zand afgeschoven en is er een kikkerpoel aangelegd.

Op de vochtige en kale zandgrond is een pioniervegetatie ontstaan, die hier ter plaatse voor een groot deel uit gewoon krulmos (Funaria hygrometrica) bestaat, afgewisseld met pitrus (Juncus effusus). Beide zijn algemene pioniersoorten die voorkomen in wat zure en arme milieus. Op deze plek is ook het zeldzame breedsporig mosschijfje (Octospora roxheimii) opgedoken. Het breedsporig mosschijfje is een parasiet die altijd samen met het algemeen voorkomende gewoon krulmos gevonden wordt. Buiten natuurontwikkelingterreinen wordt het zelden, maar dan vooral op oude brandplekken gevonden. Blijkbaar heeft het dus bijzondere omstandigheden nodig om zich te kunnen vestigen.

Vanaf april dit jaar is het breedsporig mosschijfje in grote hoeveelheden bij de Rossumerbeek gevonden. De mosschijfjes zijn gemiddeld slechts drie millimeter groot en pas goed te zien als je knielt. Toch vallen ze wel op door hun feloranje kleur. Ze veroorzaken dode en kale plekken in het mos. Je vindt ze altijd in losse groepjes, maar wel met vele tegelijk.

Het breedsporig mosschijfje gedraagt zich als een pionier in de ijle begroeiing. Ze zal hoogstwaarschijnlijk verdwijnen als de vegetatie zich verder ontwikkelt en dichter wordt. Toch kan ook het tijdelijk voorkomen van deze paddenstoel, die speciale voorwaarden nodig heeft, aangeven welke potentie dit fraaie stukje natuurontwikkeling heeft.

Tekst: Menno Boomsluiter, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto´s: Gerben Winkel, Nederlandse Mycologische Vereniging