Dikkopschildpad: bijzondere dwaalgast in Nederland

Bericht uitgegeven op donderdag 4 december door RAVON

Op 23 oktober jl. spoelde in Noord-Holland, boven Callantsoog ter hoogte van Groote Keeten, een ongewone bezoeker aan in Nederland: een onechte karetschildpad of dikkopschildpad (Caretta caretta). Een maand later, op 21 november, spoelde er opnieuw een levend exemplaar aan. Dit keer bij Westenschouwen in Zeeland. Beide schildpadden zijn jonge (sub-adulte) dieren.

Het dier uit Groote Keeten, dat in een slechte conditie verkeerde, werd ter revalidatie overgebracht naar Burgers’ Zoo. Het dier uit Westenschouwen ging naar Diergaarde Blijdorp. Dit waren pas de vierde en vijfde keer dat een levende dikkopschildpad in Nederland werd gevonden. Eerdere meldingen dateren van 1707, 1894 en 1927. Daarnaast zijn er dode exemplaren aangespoeld in 1954, 1959 en 1998.

	Subadulte dikkopschildpad in een opvang te Noord-Carolina, VS

Het komt vaker voor dat dikkopschildpadden worden aangetroffen in Noord-Europa. Het is aannemelijk dat deze schildpadden de ‘verkeerde afslag’ op de oceaan hebben genomen, namelijk de Noord-Atlantische Drift. Jonge schildpadjes die aan de westkant van de Noord-Atlantische Oceaan uit het ei zijn gekropen, laten zich met de Golfstroom meedrijven naar de Sargasso Zee onder plakkaten drijvend materiaal. De Golfstroom splitst zich in de Noord-Atlantische Drift (richting het noorden) en de Canarische Stroom (richting het zuiden). Deze laatste voert vervolgens richting Sargasso Zee als de Noord Equatoriale Stroom. De oorsprong van de in Nederland aangetroffen dikkopschildpadden is dus waarschijnlijk de westkust van de Atlantische Oceaan. Er bevindt zich ook dikkopschildpaddenpopulatie in de Middellandse Zee, maar deze wordt als een genetisch afzonderlijke populatie beschouwd en verlaat, voor zover bekend, de Middellandse Zee niet.

Een uitgebreide versie van dit bericht zal, in samenwerking met Burgers’ Zoo en Diergaarde Blijdorp, als artikel in het RAVON-tijdschrift verschijnen (voorjaar 2009). Deze voorpublicatie is ook verschenen in het tijdschrift Ecologie & Ontwikkeling 76.

Tekst: Edo Goverse (RAVON) & Maartje Hilterman
Foto: Matthew Godfrey