Goudhaver op de IJsseldijken
FLORONBericht uitgegeven door stichting FLORON op woensdag 15 juli 2009
De IJsselregio is rijk aan planten, maar zoals op veel plaatsen is het aantal zeldzame soorten de laatste decennia afgenomen. Enkele jaren geleden werden op de westelijke IJsseldijk tussen Deventer en Wapenveld 17 Rode Lijstsoorten aangetroffen. Dat waren er 11 minder dan in 1975. Onder de nog aanwezige soorten bevinden zich enkele grassen, waaronder goudhaver. Deze grasachtige is nu in bloei te zien.
Goudhaver (Trisetum flavescens) is op de meeste trajecten tussen Deventer en Wapenveld wel te vinden. Het meest aan de Veluwse kant van de dijk, maar ook aan de door dijkverzwaring gestoorde rivierzijde is hij toch niet zeldzaam geworden. Tussen de andere begroeiing op het dijktaluud valt goudhaver op door de goudgele fijn vertakte genaalde pluimen. Je zou kunnen zeggen: een zeer verfijnde uitgave van glanshaver (Arrhenatherum elatius). Voor wie hem eenmaal kent, is hij onmiskenbaar. Toch wordt hij vaak niet herkend, omdat de pluim in het beginstadium samengetrokken is. Bovendien is hij betrekkelijk zeldzaam. Om zeker te zijn van de juiste soort, is het daarom beter in de vegetatie te duiken en het onderste deel van de stengel op te zoeken en goed te bekijken. De onderste bladscheden zijn namelijk lang en dicht afstaand behaard. In de pluim heeft het onderste kelkkafje één nerf; het bovenste kelkkafje heeft er drie. En aan de rugzijde van het lemma ontspringt een geknikte naald. De pluimen zijn het mooist bij avondzonlicht. De gouden kleur, waaraan hij zijn naam dankt, valt dan extra op.
Dat de IJsseldijken geschikt zijn voor goudhaver komt omdat de plant van een vochtige matig voedselrijke kalkrijke bodem houdt. Goudhaver komt dan ook vooral voor op dijken en in hooilanden in het rivierengebied en in Zeeland, maar ook op een aantal verspreide groeiplaatsen. Ook in het gebied tussen Veluwe en IJssel komt goudhaver soms voor in wegbermen en langs de weteringen. Landelijk is in de loop van de 20e eeuw het aantal groeiplaatsen flink afgenomen, zodat hij momenteel als 'Gevoelig' op de Rode Lijst staat.
Tekst: Egbert de Boer, FLORON
Foto's: Margriet Maan