Koudbloedige koppels vol opgewarmde liefde

Bericht uitgegeven door Stichting RAVON [land] op [publicatiedatum]

Het heerlijke paasweekend heeft veel wandelaars naar buiten gelokt. Veel natuurliefhebbers zijn dit weekend getuige geweest van het paargedrag van reptielen zoals zandhagedissen, ringslangen en adders. Warme zonnige dagen in april zijn bij uitstek geschikt om dit waar te nemen.

Door het warme voorjaar zijn de meeste hagedissen- en slangensoorten dit jaar al vroeg zonnend en opwarmend in de buurt van hun winterverblijven waargenomen. En het moment van paring is voor vele reptielen nu al aangebroken.

Onze inheemse reptielen kennen doorgaans een minder uitgesproken baltsritueel dan amfibieën. Bij de hagedissen nemen de mannetjes vaak zonder enige inleiding het vrouwtje tussen de kaken. Als het vrouwtje paringsbereid is, volgt vrij snel de paring. Linksom of rechtsom maakt niet uit want de mannetjes hebben gepaarde geslachtsorganen, hemipenes genoemd, dus kunnen met één van de twee penissen het vrouwtje bevruchten.

Bij slangen is er sprake van een meer voorzichtige en langdurige inleiding op de paring. Geur speelt een belangrijke rol bij het vinden van het vrouwtje en bij de eigenlijke paring, getuige het frequente tongelen van de slangenmannen. In tegenstelling tot de hagedissenmannen bijten slangenmannen het vrouwtje tijdens de paring niet. Gladde slangen kruipen vaak minutenlang om een vrouwtje heen en worden dan vaak door wandelaars opgemerkt. Bij de ringslang komt het regelmatig voor dat meerdere mannetjes tegelijk met een vrouwtje proberen te paren. Er ontstaat dan een kluwen van slangen, de paringsbal.

Bij reptielen kan de agressie ten opzichte van andere mannetjes tijdens de paartijd groot zijn, waarbij heel wat afgebeten wordt. De littekens hiervan zijn vaak goed te zien, vooral op of dichtbij de kop. Bij de adders is de uiting van agressie geritualiseerd tot de adderdans tussen twee mannetjes.
Een filmpje hiervan kunt u hier zien.

Tekst: Kris Joosten, RAVON
Foto’s: Annemarie van Diepenbeek, RAVON; Jelger Herder, Digital Nature; Ingo Janssen, RAVON