Meer kroos op sloten bij verdere klimaatopwarming
Bericht uitgegeven [land] op [publicatiedatum]
Bij een verdere opwarming van het klimaat zal kroos op sloten eerder in het voorjaar verschijnen. Kroosdekens kunnen verstikkend werken voor het overige leven in de sloot. Dat schrijven onderzoekers van Wageningen University en collega’s in het internationale tijdschrift Journal of Applied Ecology.
Sloten zijn kenmerkend voor het Hollandse polderlandschap. Sloten zijn ook belangrijk voor de biodiversiteit in natuurgebieden, en vooral ook in agrarische en stedelijke gebieden. Die biologische rijkdom staat onder druk, in het bijzonder in sloten met een gesloten kroosdek. Zo'n deken van kroos zorgt ervoor dat het water in de sloot zuurstofloos wordt waardoor veel vissen en ongewervelde dieren niet meer kunnen overleven.
Onderzoekers van de leerstoelgroep Aquatische Ecologie en Waterkwaliteitsbeheer van Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR, voorzien dat sloten steeds vroeger in het jaar al bedekt raken met zo'n kroosdeken. De onderzoekers trekken die conclusie na analyse van een grote hoeveelheid gegevens die regionale waterbeheerders in de loop der tijd in Nederland verzameld hebben. Uit die analyses blijkt dat vooral de wintertemperatuur samenhangt met het ontstaan van kroosdekens. “Een verhoging van de gemiddelde luchttemperatuur in de periode november-maart met 1 °C leidt er al toe dat het kroosdek zo'n 14 dagen eerder opkomt,' zegt Edwin Peeters, leider is van het onderzoeksproject. Het patroon dat uit die veldgegevens naar voren komt hebben de onderzoekers in een computermodel nagebootst.
Vroegere start
Het model laat zien dat de verlenging van het groeiseizoen vooral komt doordat het eerder in het jaar start en niet zozeer doordat het langer doorgaat. Het model is ook gebruikt om scenario's voor klimaatverandering door te rekenen. Het KNMI heeft op basis van het IPCC-rapport een viertal scenario's uitgewerkt voor klimaatsverandering. Voor het extreemste klimaatscenario (het zgn. W+ scenario) is het te verwachten effect dat kroosdekens in voedselrijke sloten nog eens drie weken eerder verschijnen.
Uit onderzoek aan andere ecosystemen, met name ondiepe meren, is duidelijk geworden dat opwarming van het oppervlaktewater eenzelfde soort effect geeft als verrijking van het water met voedingsstoffen. Door het voedselaanbod te verminderen zouden effecten van opwarming wellicht gecompenseerd kunnen worden. Het Nederlandse mestbeleid zoals dat is ingezet door het Ministerie van Economische Zaken heeft ertoe geleid dat er minder voedingsstoffen in het milieu terechtkomen. Maar volgens het Planbureau voor de Leefomgeving leidt het huidige beleid met bijbehorende maatregelen wel tot een vermindering van die voedingsstoffen, maar die bedraagt slechts enkele procenten.
De modelstudie laat zien dat al die inspanningen niet voldoende zijn om de effecten in de sloot van het warmer worden van de aarde te compenseren. Andere maatregelen zijn nodig om kroosdekens te bestrijden. Daarbij valt te denken aan het verwijderen van kroos uit sloten om het als duurzame grondstof te gebruiken voor bijvoorbeeld voer of als biobrandstof. Er is overigens momenteel nog weinig kroos op de sloten door de koude en lange winter.
Publicatie
Peeters ETHM, Van Zuidam JP, Van Zuidam BG, Van Nes EH, Kosten S, Heuts PGM, Roijackers RMM, Netten JJC & Scheffer M. 2013. Changing weather conditions and floating plants in temperate drainage ditches. Journal of Applied Ecology 50: 585-593. doi: 10.1111/1365-2664.12066.
Tekst: Persbericht Wageningen UR
Foto: Jeroen van Zuidam