Wie haalt toch die koeienvlaaien uit elkaar?

De hele familie doet mee: zwarte kraai, ekster, kauw, roek en raaf. Alleen de gaai zul je er zelden op zien. Kauwen nemen soms een paardenvijg in de bek en vliegen er mee weg om deze vervolgens op een rustig plekje te kunnen uitpluizen.

Duikvlucht de poep in

De keverlarven zijn het nageslacht van de vele tientallen veldmestkeversoorten die ons land rijk is. Het zijn onopvallende, aandoenlijke kevertjes van zo’n drie tot vijftien millimeter groot die van heinde en verre aan komen vliegen als ergens een verse drol gelegd is. Eventjes hangen ze boven de poep, dan laten ze zich vallen en kruipen vervolgens snel in de smeuïge materie. Binnen een half uur kunnen er al driehonderd van die kevertjes in de poep verdwenen zijn. Uiteindelijk kun je wel drie- tot vierduizend van die kevers in de poep aantreffen. Ze eten van de poep, maar zoeken ook een partner om samen voor het broed te zorgen, een zeldzaam fenomeen in de insectenwereld.

Dode poep door ontwormingsmiddelen

De kevers en hun larven perforeren de poep totaal waardoor deze uit elkaar valt. De kraaiachtigen versterken tijdens hun speurtocht dit effect. Maar als de paarden of runderen met ontwormingsmiddelen zijn behandeld, dan sterven niet alleen wormen, maar ook de larven van vliegen en kevers in hun poep. De koeienflatsen en paardenvijgen blijven dan liggen en de voedingsstoffen komen niet meer beschikbaar voor planten. Kraaiachtigen zijn slimme vogels die hun snavel niet in de poep steken als er niets te halen valt. Zodoende helpen ook zij deze poep niet verder.

Zelfmedicatie

Het is aan te raden om uiterst zorgvuldig met ontwormingsmiddelen om te gaan. Niet alleen om resistentie te voorkomen. Extensieve jaarrondbegrazing heeft geleerd dat ontwormen alleen in uitzonderlijke gevallen nodig is. Beheerders doen er goed aan om bij verdenking van te zware wormbesmetting regelmatig monsters van de poep te blijven nemen en daarbij de conditie van de dieren in de gaten te houden. Vaak zakken de aantallen wormeitjes weer waardoor behandeling niet nodig is. Bovendien zijn grote grazers niet weerloos: zij doen aan zelfmedicatie door het eten van bijvoorbeeld boerenwormkruid, bijvoet, kraailook, rolklaver of cichorei. Bepaalde stoffen in deze kruiden verdrijven de wormen.

Meer informatie

De folder met meer informatie is gratis te downloaden in onze web(geef)winkel.

Tekst: Jeroen Helmer, ARK Natuurontwikkeling
Foto's: Shutterstock (leadfoto: kauwen verspreiden de poep op zoek naar larven); Twan Teunissen
Tekening: Jeroen Helmer