Nieuw leefgebied voor kamsalamanders en grote modderkruipers

Stichting RAVON
30-JAN-2019 - De kamsalamander en de grote modderkruiper hebben er in Zuid-Holland weer nieuw leefgebied bij! In de Natura2000-gebieden ‘Lingegebied & Diefdijk-Zuid’ en ‘Zouweboezem’ zijn de afgelopen maanden maatregelen genomen ten gunste van beide soorten. Tal van andere soorten planten en dieren zullen meeprofiteren van deze maatregelen.

Lingegebied & Diefdijk-Zuid 

In het Lingegebied & Diefdijk-Zuid geldt voor beide doelsoorten een uitbreidingsdoelstelling. Er zijn maatregelen genomen voor de uitbreiding van de oppervlakte én kwaliteit van leefgebied. Voor de kamsalamander zijn hier vijf nieuwe poelen aangelegd. Door de ligging van poelen strategisch in te passen in de metapopulatiestructuur, is een gat in het lint van poelen langs de Diefdijk gedicht.

Voor de grote modderkruiper is een perceel in Oud Schaik ingericht. Hierbij zijn twee oorspronkelijke sloten (totale lengte 500 meter) teruggebracht in het landschap en zijn twee nieuwe sloten gegraven (totale lengte 500 meter). Er is ook een moeraszone van circa 3.250 vierkante meter gegraven. Deze zone is aangelegd als paaihabitat en mag in de nazomer deels droogvallen. Binnen alle vier de sloten zijn visdrempels en diepere kuilen voor overwinterende grote modderkruipers aangelegd. Zo wordt de intrek van grotere roofvissen beperkt en kunnen de grote modderkruipers vorstvrij overwinteren.

Vooronderzoek in de randsloten bij Oud Schaik leverde nieuwe vindplaatsen op voor grote modderkruipers

 Aanleg leefgebied grote modderkruiper in Oud Schaik

Zouweboezem

Voor de Zouweboezem geldt  een behoudsdoelstelling van de populatie en het leefgebied van de grote modderkruiper. In dit gebied is één poel aangelegd en is bij drie sloten over een lengte van bijna één kilometer een natuurvriendelijke oever aangelegd. Ook deze laatste dient ter optimalisatie van de paaihabitat van de grote modderkruiper.

Binnen het project is veel aandacht geweest voor maatwerk. Een intensieve begeleiding in het veld heeft ertoe geleid dat waardevolle vegetaties en landschapselementen zijn behouden en dat een meerwaarde bij de poelen is verkregen door bijvoorbeeld ringwallen aan te leggen. De ringwal dient kolonisatie van vis uit omliggende sloten bij hoge waterstanden te voorkomen. In de ringwallen is tevens dood hout verwerkt, hetgeen voor veel holtes zorgt. Deze vormen ideale schuilplaatsen voor talloze dieren waaronder de kamsalamander. Bij het vergraven van bestaande sloten zijn groeiplaatsen van onder andere waterviolier gespaard gebleven. Vanuit cultuurhistorisch oogpunt zijn tot slot ook nog hoogstamfruitbomen en dicht struweel (hazelaar, meidoorn, wilde roos) aangeplant.

Kuil voor overwintering  en ondiepe natuurvriendelijke oevers voor de grote modderkruiper in de Zouweboezem

Meeliftsoorten

Niet alleen de twee doelsoorten zullen van de maatregelen profiteren, ook talloze andere soorten zoals heikikker, poelkikker, bittervoorn, kleine modderkruiper, platte schijfhoorn, waterviolier, smeerwortel, valeriaan scherpe zegge en diverse vogelsoorten. Stichting het Zuid-Hollands Landschap en Stichting RAVON hebben het project gezamenlijk opgezet en uitgevoerd. Het project is mogelijk gemaakt met financiële steun van de provincie Zuid-Holland. Door een gemeentelijke herindeling zijn beide gebieden per 1 januari 2019 bij de provincie Utrecht ingelijfd. Partijen hopen dat ook deze provincie zich sterk gaat maken voor het wel en wee van de soorten in deze natuurgebieden.

Tekst: Richard Struijk en Thijs Schippers, RAVON; Ninouk Vermeer en René Garskamp, Zuid-Hollands landschap
Foto's: Richard Struijk (leadfoto: Aanleg kamsalamanderpoel); Thijs Schippers