De Hilver: thuishaven voor bijzondere soorten
Provincie Noord-BrabantLandinrichtingsproject De Hilver
Het natuurgebied De Hilver is gelegen in de gemeenten Hilvarenbeek en Oisterwijk. In de periode 2010-2011 zijn diverse werkzaamheden uitgevoerd als onderdeel van het landinrichtingsproject De Hilver. De beekdalen van de Reusel, het Spruitenstroompje en de Rosep bepalen de grenzen van het nieuwe natuurgebied. Het omvat de deelgebieden Helsbroek, Moergestelse Gement, Het Broek, Den Opslag, Diessens Broek en Spruitenstroompje (zie de kaart hiernaast).
Feiten en cijfers
Vanuit het landinrichtingsproject De Hilver zijn diverse maatregelen genomen om de biodiversiteit in het gebied te verbeteren. Denk aan: beekherstel van De Reusel, hermeandering van het Spruitenstroompje en de transformatie van landbouwgrond tot natuur. Nu, een aantal jaar later, zien we dat deze maatregelen positieve effecten hebben op de aanwezigheid van verschillende soorten.
In cijfers:
- 700 hectare aan nieuwe natuur gerealiseerd.
- 1 miljoen vierkante meter grond afgegraven: dat zijn zo’n 50.000 volle vrachtwagens.
- 7 kilometer aan beken hersteld.
- Grondwaterstand met 80 centimeter omhoog gegaan.
Positieve ontwikkelingen
De veranderingen in de natuur pakken goed uit. De weidevogels reageerden spectaculair. Alle karakteristieke soorten bogen een negatieve trend om in een positieve. Zelfs uitgesproken kritische soorten als Watersnip en Grutto namen toe. Ook de zeldzame Tureluur vond zijn weg naar het gebied. Moeras- en ruigtevogels waardeerden de natuurontwikkeling ook. De zeldzamere Blauwborst, Zomertaling en Roodborsttapuit namen toe, maar ook algemenere soorten als Grasmus, Bosrietzanger en Kleine karekiet lieten een positieve ontwikkeling zien. De waterkwaliteit van de Reusel is sterk verbeterd, wat weer vissen, ijsvogels en libellen aantrekt.
Ook de plantenrijkdom lijkt zich goed te ontwikkelen: er zijn meer dan dertig Rode lijstsoorten aangetroffen. Opmerkelijke nieuwkomers waren Parnassia, Stijve ogentroost, Welriekende nachtorchis, Waterlepeltje en Stijve moerasweegbree. Op veel percelen ontwikkelt de vegetatie zich naar veldrushooiland, dotterbloemhooiland of nat schraalland. Ieder jaar en ieder seizoen zijn er weer nieuwe ontdekkingen in de natuur die zich blijft ontwikkelen.
Stand van zaken
De grutto: hiervoor hebben de maatregelen goed uitgepakt. In de grafiek hiernaast is een toename in het aantal broedparen te zien sinds 2011, het jaar waarin het landinrichtingsproject is afgerond. De Hilver is één van de weinige gebieden in Noord-Brabant waar de grutto stand kan houden.
De watersnip is een broedvogel die voornamelijk te vinden is in de natte schraallanden en in het moeras langs de beek. De landelijke trend is negatief, maar in De Hilver zien we een flinke stijging in het aantal broedparen sinds 2011.
De blauwborst is een moerasvogel. De soort neemt nog jaarlijks toe in het natuurgebied. De vogels broeden vooral in het riet langs de talrijke sloten.
Vogelwerkgroep
Onderzoek is essentieel om te kunnen bepalen hoe het met de natuur gaat. De Vogelwerkgroep Midden-Brabant, bestaande uit vrijwilligers, levert hier een belangrijke bijdrage aan. Sinds 2016 heeft de werkgroep de weidevogelmonitoring van de provincie overgenomen. Ieder jaar gaan zo’n 12 vrijwilligers De Hilver in om de weidevogels te inventariseren.
Met een app de natuur in
De Reuselhoeve is niet alleen in trek bij bijzondere diersoorten, ook mensen komen er graag. Voor rust en avontuur. Om optimaal van het natuurgebied te genieten, hebben de provincie Noord-Brabant, studenten van de NHTV Breda en Natuurpoort Reuselhoeve een interactieve app ontwikkeld. Aan de hand van verhalen, filmpjes en opdrachten kom je meer te weten over de geschiedenis, en ontdek je wat er nu allemaal te beleven is. Download de app Ojoo via de Appstore en zoek 'Reuselhoeve' om natuurgebied De Hilver met zijn vele weidevogels te kunnen verkennen.
Tekst en afbeeldingen: Provincie Noord-Brabant