Expeditie Borneo: jonge biologen op pad

De cursus laat de studentbiologen kennismaken met veldwerk in een tropisch regenwoud, en de daarbij horende kennis. De colleges over biodiversiteit en ecologie begonnen in de prachtige tuin van de hortus botanicus in Leiden, maar werden al snel verruild door het veldstation Danau Girang Field Centre (DGFC) in Sabah, Maleisië.

Vangnetjes

Via de kronkelende rivier van Kinabatangan worden de studenten, begeleid door onderzoekers van Naturalis, meegevoerd het regenwoud in. Waar kun je de verschillende dieren-, planten- en schimmelsoorten vinden? En hoe zet je al die soorten in kaart? De Naturalis wetenschappers Jeremy Miller, Menno Schilthuizen, Hans ter Steege, James Byng en Vincent Merckx lieten zien hoe je veldwerkonderzoek opzet en uitvoert.

Na deze lessen is het de taak aan de leergierige studenten om zelf aan de slag te gaan met vangnetjes, malaisevallen, verrekijkers, cameravallen, en jampotjes. De jonge biologen mogen hun opgedane kennis tot uiting brengen via eigen, korte, onderzoeksprojecten.

Oliepalmplantages

Het veldwerk laat ook de harde werkelijkheid zien waarin het tropische regenwoud zich bevindt. De tropische bossen moeten op steeds meer locaties plaatsmaken voor oliepalmplantages. Wetenschapper Vincent Merckx is coördinator van het vak, hij vertelt hoe hij het regenwoud elk jaar ziet krimpen: "Zelfs voor de laatste kleine stukken overgebleven regenwoud, moeten lokale organisaties alle zeilen bijzetten om verdere vernietiging te voorkomen."

De expeditie heeft dan ook nieuwe inzichten en ontdekkingen opgeleverd op dit gebied. "We leren steeds meer over hoe sommige dieren en planten omgaan met de oprukkende plantages. Voor pythons zijn de ratten die in de oliepalmplantages leven bijvoorbeeld een belangrijke bron van voedsel. Nevelpanters mijden de plantages dan weer zoveel als mogelijk. Voor deze laatste zijn de corridors die her en der aangelegd worden om de stukken bos te verbinden van heel groot belang", legt Merckx uit. Gelukkig zijn er dus ook tekenen van hoop. In sommige gebieden worden verdwenen stukken bos opnieuw aangeplant, en wint de natuur aarzelend weer veld.

Borneo blog

Vanuit Naturalis is besloten de expeditie vervroegd af te lassen, gezien de veiligheid van de studenten en onderzoekers omtrent de coronacrisis. De studenten hebben hun verhalen gelukkig weten vast te leggen in de ‘Borneo blog’. Deze blog is opgezet met als doel de studenten bewust te maken van niet alleen de uitvoering, maar ook de ‘outreach’ van hun onderzoek. Wie meer wil lezen over hun ervaring kan terecht op de website van Naturalis Borneo Blog.

Meer informatie

Specifieke informatie over de inrichting van het vak is te vinden op de website van Leiden Universiteit. Wie meer informatie wil over de expeditie kan contact opnemen met dr. Vincent Merckx.

Tekst: Amy van Nobelen, Naturalis Biodiversity Center
Foto’s: Vincent Merckx; Thomas Komin; Sybren Hilgen