Stalkers in ondiepe wateren
Naturalis Biodiversity CenterEen begraven wereld
In de ondiepe wateren rondom de Benedenwindse Eilanden van Bonaire en Curaçao vind je veel afgebroken stukken dood koraal, met hier en daar wat zandvlaktes. Deze zandvlaktes lijken geen leefbare gebieden, zeker niet vergeleken met de dieper gelegen koraalriffen van de eilanden. Maar terwijl de vele duikers hun uitrusting controleren als ze over deze zandvlaktes heen zwemmen, leeft de bodem onder hen. Meestal ingegraven in het zand leven grote krabben (die we ‘schaamkrabben’ noemen door hun grote scharen), die soms uit het zand komen om te zoeken naar schelpen die zichzelf ook hebben ingegraven. Terwijl deze schaamkrabben (familie Calappidae, Calappa ocellata) zijwaarts over het losliggende zand lopen, zorgen ze dat het zand hier en daar wordt omgewoeld. Door de verplaatsing van het zand komen kleine kreeftachtigen, wormen en andere ongewervelden naar boven, die op hun beurt weer grotere dieren aantrekken.
Een schaamkrab (Calappa ocellata) met stalkende platvis, Bonaire 2019 (Bron: Alev Ozten Low)
Stalkende vissen?
De onderzoekers zagen dat de krabben werden achtervolgd door twee typen vissen: twee verschillende soorten platvissen, en één soort lipvis. De platvissen volgden de krabben op een gepaste afstand, en groeven zich in wanneer de krab stopte met lopen. De lipvissen daarentegen kwamen erg dichtbij de krabben, en beten de krabben wanneer ze ingegraven waren tot ze weer in beweging kwamen. De potentiële, negatieve effecten van het passieve stalken van de platvissen, en van het actieve stalken van de lipvissen, zijn nog onbekend.
Een schaamkrab (Calappa ocellata) met stalkende lipvis, Bonaire 2019 (Bron: Alev Ozten Low)
Alleen in de Antillen?
Hoe obscuur deze relatie ook lijkt te zijn, is het toch één andere keer waargenomen in de Atlantische Oceaan, maar dan wel aan de andere kant. Den Hartog publiceerde in 1987 een observatie van de Canarische Eilanden, waarbij een andere vertegenwoordiger van de schaamkrabben werd achtervolgd door zowel platvissen als lipvissen. Het interessante is, hoewel deze interactie nu gesignaleerd is aan de twee uitersten van de Atlantische Oceaan, dat de interactie nog onbekend is in de Pacifische gebieden. De interactie tussen de twee totaal verschillende groepen dieren lijkt erg complex te zijn en kennelijk al die tijd onopgemerkt. Het is dus nog onduidelijk of dit soort interacties nog in andere gebieden te ontdekken zijn.
Meer informatie
Zie voor meer informatie het artikel 'Reef fishes stalking box crabs in the southern Caribbean' door Werner de Gier, Charles H.J.M. Fransen, Alev Ozten Low, and Bert W. Hoeksema.
Tekst: Naturalis Biodiversity Center
Foto en videos: Alev Ozten Low (leadfoto: Een schaamkrab (Calappa ocellata) met een stalkende platvis op gepaste afstand, uit 'Reef fishes stalking box crabs in the southern Caribbean' - De Gier et al. 2020.