dwergzwijn kader
28-APR-2021 - Het dwergzwijn is ’s werelds kleinste en meest bedreigde varkenssoort. Hij komt slechts voor in een klein gebied in India. Een fokprogramma en onderzoek naar de biologie van het zwijntje moeten inzicht geven in hoe we hem zo goed mogelijk kunnen beschermen. Biologen vatten de kennis over het dwergzwijn samen in een ‘quick guide’, die onlangs verscheen in het tijdschrift Current Biology.

Dwergzwijnen (Porcula salvania) zijn ernstig bedreigd. Ze leven in India in een gebied waar ook grotere, bedreigde herbivoren, zoals neushoorns en olifanten, voorkomen. Manon de Visser, biologe bij de Universiteit van Leiden en Naturalis Biodiversity Center, noemt de dieren het liefst bij de Engelse naam: pygmy hog. Ze vindt dat de term dwergzwijn veel lijkt op 'mini-varken' en daardoor te breed opgevat kan worden.

Manon de Visser vertelt over de soort: “Eigenlijk worden pygmy hogs ook wel de ‘underhogs’ uit hun gebied genoemd, omdat ze soms minder steun en aandacht krijgen dan bijvoorbeeld de meer majestueuze olifanten of neushoorns. De diertjes zijn nog geen halve meter hoog, wegen zo’n tien keer minder dan een gemiddeld wild zwijn, en zijn maar moeilijk waar te nemen tussen de soms wel acht meter lange grassoorten in hun leefgebied. Maar ze hebben, net als ieder organisme, een belangrijke functie binnen hun ecosysteem.”

Een tekening van een volwassen pygmy hog (Porcula salvania) ten opzichte van een volwassen wild zwijn (Sus scrofa)

Om het dwergzwijn voor uitsterven te behoeden, is het Pygmy Hog Conservation Programme (PHCP) in India inmiddels al 25 jaar toegewijd aan het fokken, grootbrengen en herintroduceren van deze soort. Het PHCP sloot jaren geleden tevens een samenwerking met Wageningen University & Research (WUR), waarbij genoomdata van zes dwergzwijnen gedeeld werd voor onderzoek. Manon onderzocht tijdens haar masteropleiding als één van de eersten deze DNA-dataset. Het vormde een basis voor overkoepelende studies binnen de WUR ‘Animal Breeding and Genomics’ onderzoeksgroep, waarvan wetenschappelijke publicaties verschenen in, onder andere, Evolutionary Applications en Nature Communications.            

Omdat nog niet veel mensen van het bestaan van deze soort weten, besloot Manon met WUR collega’s Dr. Mirte Bosse en Dr. Langqing Liu het dwergzwijn in de schijnwerpers te zetten in een ’quick guide’ die onlangs is verschenen in Current Biology.    

“Ik heb ontzettend veel geleerd over het doen van DNA-onderzoek dankzij mijn WUR collega’s en natuurlijk: de pygmy hogs. De kennis die ik destijds heb opgedaan, pas ik momenteel weer toe tijdens mijn promotieonderzoek waarbij ik kijk naar het DNA van amfibieën. De pygmy hogs zijn voor mij dus uit het oog, maar nooit uit het hart. Hoewel… ze zijn eigenlijk ook niet helemaal uit het oog. Het enige opgezette exemplaar van het dwergzwijn binnen Nederland bevindt zich namelijk in de collectie van Naturalis, achter de schermen. Dat is toch prachtig?”, aldus Manon.

Meer informatie

Tekst: Manon de Visser, Naturalis Biodiversity Center
Leadfoto: Pepijn Kamminga (het opgezette dwergzwijntje van Naturalis)
Tekening: Bas Blankevoort