Gewone grootoorvleermuis

Vleermuizen niet gezegend door kerksluitingen

Zoogdiervereniging
27-OKT-2022 - Veel vleermuizen zijn de afgelopen jaren hun woonruimte kwijtgeraakt door herbestemming of sloop van kerken. De verwachting is dat de komende jaren nog veel meer kerken een andere bestemming krijgen of gesloopt worden. Door vleermuizen tijdig mee te nemen in de planvorming kunnen slachtoffers voorkomen worden en is het bij herbestemming goed mogelijk om vleermuizen onderdak te blijven bieden.

In veel kerken verblijven vleermuizen, vooral in de traditionele rooms-katholieke en protestantse kerken. Uit onderzoek door Trouw bleek vorig jaar dat het overgrote deel van de rooms-katholieke kerken in financiële problemen zit. Als gevolg van krimp door vergrijzing en ontkerkelijking, en in een poging om de kosten te drukken, zijn veel parochies in de afgelopen jaren gefuseerd. Honderden kerkgebouwen worden verkocht, verbouwd of gesloopt.

Veel van deze kerkgebouwen krijgen een nieuwe bestemming, als zorginstelling, buurthuis, concertlocatie of horecagelegenheid. Zo blijft het gebouw voor de gemeenschap behouden. De panden worden ook verhuurd als kantoorruimte of verbouwd tot appartementen.

Vleermuizen als kerkbewoners

De meeste mensen weten niet dat veel vleermuissoorten graag in kerken verblijven. Vleermuizen worden vaak ook niet opgemerkt, omdat ze overdag slapen. Ze zijn te vinden in donkere, ongebruikte ruimtes, zoals de kerkzolder of kerktoren. Na herbestemming of verbouwing zijn deze ruimtes vaak niet meer geschikt als vleermuisverblijf. Bijvoorbeeld omdat ze in gebruik worden genomen, doordat het gebouw wordt geïsoleerd en het klimaat van de binnenruimte verandert of doordat invliegopeningen worden dichtgemaakt. 

Hoe eerder, hoe makkelijker

Vleermuizen verblijven vaak op donkere kerkzolders

Vleermuizen zijn beschermde diersoorten. Bij sloop of verbouwing van een kerkgebouw moet daarom vooraf onderzocht worden of er vleermuizen in het pand verblijven. Zo nodig moeten er ruim van tevoren alternatieve verblijfplaatsen worden aangeboden. Hoe eerder vleermuizen worden meegenomen in de planvorming, hoe makkelijker het is. Bij een verbouwing kan een verblijfplaats al behouden blijven door (een deel van) de ruimte donker te houden, door de isolatie onder het verblijf aan te brengen in plaats van erboven, en door invliegopeningen te behouden. Door van tevoren rekening te houden met vleermuizen, worden slachtoffers en vertraging door bijvoorbeeld een sloopstop voorkomen.

Vleermuisonderzoek gedaan?

Zijn er plannen om een kerk bij jou in de buurt een andere bestemming te geven of te slopen? Vraag dan bij de kerkbeheerder of bij de gemeente of er vleermuisonderzoek is gedaan. Als je de beheerder verder wilt helpen, kan je hem of haar wijzen op de website van het Netwerk Groene Bureaus voor meer informatie over bijvoorbeeld de natuurtoets.

Meer informatie

Tekst: Marjolein van Adrichem en Annelies Elsendoorn, Zoogdiervereniging
Foto’s: Erik Korsten (leadfoto: gewone grootoorvleermuis), Wiegert Steen