Veel inspiratie op kennisdag ecologisch bermbeheer

Stadsecologe Gitty Korsuize, gaf een mooi inzicht in hoe meer aandacht voor biodiversiteit en ecologisch bermbeheer in een grote gemeente als Utrecht werkt. Van groot belang is dat er in alle bestuurslagen aandacht voor dit onderwerp is en zeker ook dat er veel en goed moet worden gecommuniceerd met de bewoners. Belangrijke les was ook dat je niet overal tegelijk moet beginnen als je overgaat van een meer traditionele beheersvorm naar één met meer aandacht voor biodiversiteit. Klein beginnen geeft de mogelijkheid om ervaring op te doen en het nieuwe beheer in de vingers te krijgen. Ook kan deze startfase worden gebruikt om ‘iedereen’ in het gemeentelijk apparaat en ook de bevolking ‘mee’ te krijgen. Een volgende spreker, Jaap Mekel had een inspirerend verhaal over kleinschalig en gefaseerd beheer. Hoe meer variatie je kunt bereiken, hoe meer verschillende soorten daar een geschikt leefgebied kunnen vinden. Hij gaf prachtige voorbeelden van kleinschalig beheer met een vingerbalk, maar gaf aan dat je ook op grote schaal kleinschalig kunt beheren. Een mooie uitdaging.

De zaal, met een gemêleerd gezelschap van aannemers, gemeenten, ecologen, studenten, adviesbureaus en betrokken bewoners, had volop de mogelijkheid voor vragen en discussie en daarvan werd veel gebruik gemaakt. Dat zorgde voor veel inspiratie en kennisuitwisseling, precies het doel van deze kennisdag. Ook de andere sprekers leverden daar een bijdrage aan. Paul Boddeke, van Bureau Waardenburg, ging in op het beheer van veertig kilometer IJsseldijk en gaf inzicht in welke biodiversiteit daar te vinden is. Vervolgens nam Richa Nanne van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier het woord en ging in op de verandering van technisch naar meer natuurtechnisch beheer. Ook hier was de boodschap dat draagvlak, binnen en buiten de organisatie, van groot belang is als je op langere termijn succesvol wilt overschakelen. Communicatie is een essentieel onderdeel van zo’n transitie.

Bij ecologisch beheer gaat het vooral om maaien en afvoeren van het maaisel. Dat is ook direct een bottleneck, want het kwijtraken van het maaisel is soms een dure zaak. Om dit beheer op nog veel grotere schaal te laten plaatsvinden is het belangrijk dat er een goede bestemming wordt gevonden voor bermmaaisel, zodat dit geen afvalstof, maar grondstof is. Herrejan Veenema van waardewenders gaf een mooi voorbeeld hiervan. Op lokale schaal wordt bermmaaisel, van ecologisch beheerde bermen, gebruikt om papier te maken. Alle aanwezigen kregen daar voorbeelden van mee naar huis. Bijvoorbeeld het boekje 'Ecologisch bermbeheer in de praktijk', dat op bermmaaisel uit Zoeterwoude is gedrukt en waarin ervaringen vanuit Kleurkeur staan. De laatste spreker, Laura Kleinsman van van Doorn aannemers kreeg een ‘bijna eerste’ exemplaar van dit boekje overhandigd door Dick Oosthoek van Groenkeur. Haar presentatie ging over de ervaringen die haar bedrijf, dat als één van de eerste gecertificeerd was, had met kleurkeur. Uiteraard liep niet alles zoals gehoopt, maar beheer onder kleurkeur met aandacht voor biodiversiteit, bleek wel te werken. En het heeft impact in de hele organisatie. Een prachtig plaatje toonde een machinist, die dagelijks als maaier op die grote machines zit, die op zijn knieën in de berm zat om een mooi plantje te fotograferen.

Laura Kleinsman toonde ook nieuw ontwikkelde maaimachines, die in één werkgang kunnen maaien en het maaisel afvoeren, zonder dat er wordt geklepeld en afgezogen. Dat kan een belangrijke stimulans zijn voor ecologisch bermbeheer, omdat minder werkgangen, behalve kostenbesparend, ook beter is vanuit CO2-beleid, veiligheid en het voorkomen van bodemverdichting.

Meer informatie

• Het boekje 'Ecologisch bermbeheer in de praktijk' (pdf: 3,9 MB).
• De presentaties zijn als pdf's te downloaden vanaf de website van Kleurkeur.

De kennisdag is mede mogelijk gemaakt door het ministerie van LNV.

Tekst: Kars Veling, De Vlinderstichting

Foto's: Edo van Uchelen (leadfoto van Jaap Mekel aan het maaien van bovenaf) en Kars Veling