Klimaatverandering: wat zien we in de duinen van Noord-Holland?

Steeds duidelijker zien we dat de natuur zich aanpast aan veranderingen in het klimaat. Zuidelijke soorten breiden hun leefgebied uit richting het warmer wordende noorden. Ook het groei- en bloeiseizoen worden langer. De jaargemiddelde hoeveelheid neerslag is sinds begin vorige eeuw met dertig procent toegenomen, wat zorgt voor een stijging van de gemiddelde grondwaterstanden. Maar ook het aantal aaneengesloten droge dagen is toegenomen. Met name in het voorjaar en de zomer heeft vegetatie hierdoor vaker te maken met een droge toplaag van de bodem.

Zuidelijke soorten nemen toe

Een inventarisatie naar het voorkomen van korstmossen in de duingebieden, laat zien dat het aantal zuidelijke soorten duidelijk toeneemt. De noordelijke soorten nemen juist sterk af. Daarnaast zien we een toename van warmteminnende soorten. Denk hierbij aan de wespspin, de vuurlibel en de kolibrievlinder. Ook broeden er steeds vaker cetti’s zangers in ons gebied.

Ook in de leer van jaarlijks terugkerende natuurverschijnselen (fenologie) treden verschuivingen op. De zomereiken in het duingebied lopen over de afgelopen vijftig jaar ongeveer twee weken vroeger uit. Spannend is nu of het moment van uitkomen van de eitjes van vlinders waarvan de rupsen leven van de jonge eikenbladeren, voldoende meebeweegt met deze vervroeging van het groeiseizoen. Dit speelt bijvoorbeeld voor de kleine wintervlinder of de bruine eikenpage.

Aanpassing aan klimaatverandering

Aanpassing aan klimaatverandering zal een steeds grotere rol gaan spelen in het natuurbeheer. Enerzijds door deze aanpassing zo goed als mogelijk te faciliteren. En anderzijds omdat natuur ook een onderdeel van de oplossing kan zijn bij het klimaatbestendiger inrichten van onze omgeving. Hier liggen ook kansen voor het versterken van verbindingen tussen natuurgebieden en de biodiversiteit.

The Europarc Federation heeft een vijfdelige korte documentaire reeks opgenomen waarin natuurbeheerders uit verschillende Europese landen hun ervaringen op het gebied van klimaatadaptatie delen. Welke uitdagingen en kansen brengt dit met zich mee? En hoe kun je het beste innoveren, samenwerken en functies elkaar laten versterken? Aflevering 1 gaat over het duingebied in Noord-Holland dat PWN beheert. Deze aflevering is op de wesbsite van Climate Talks te bekijken.

Tekst: PWN
Foto’s: Ruud Maaskant (leadfoto); iStock; EUROPARC Federation & LIFE Natur’Adapt