Barbeel

Opmars riviervissen: de Rijnbarbeel herstelt zich!

Stichting RAVON
24-JUL-2008 - Halverwege de 20e eeuw is de waterkwaliteit in de grote rivieren in ons land erg verslechterd. Het dieptepunt was in 1986, toen tijdens de Sandoz-ramp 20 ton uiterst giftige pesticiden de Rijn in stroomden. Als gevolg van de waterverontreinigingen nam het aantal vissoorten in de Rijn af van 40 tot 28. Ook de barbeel verdween uit de Nederlandse Rijntakken. Sindsdien is een reeks van waterkwaliteitsmaatregelen door de Rijnstaten uitgevoerd en is de waterkwaliteit sterk verbeterd. Het aantal vissoorten nam weer toe. Alleen het aandeel stroomminnende vissoorten, zoals de barbeel, bleef achter. Hier lijkt nu echter verandering in te komen!

Bericht uitgegeven door RAVON op zaterdag 26 juli 2008

Halverwege de 20e eeuw is de waterkwaliteit in de grote rivieren in ons land erg verslechterd. Het dieptepunt was in 1986, toen tijdens de Sandoz-ramp 20 ton uiterst giftige pesticiden de Rijn in stroomden. Als gevolg van de waterverontreinigingen nam het aantal vissoorten in de Rijn af van 40 tot 28. Ook de barbeel verdween uit de Nederlandse Rijntakken. Sindsdien is een reeks van waterkwaliteitsmaatregelen door de Rijnstaten uitgevoerd en is de waterkwaliteit sterk verbeterd. Het aantal vissoorten nam weer toe. Alleen het aandeel stroomminnende vissoorten, zoals de barbeel, bleef achter. Hier lijkt nu echter verandering in te komen!

 
  Barbeel gevangen tijdens een zegen-
bemonstering van een kribvak op
de Waal
De barbeel is een karakteristieke ‘stroomminnende’ vissoort voor de middenlopen van rivieren, door visbiologen ook wel als de ‘barbeelzone’ getypeerd. Binnen Nederland werd deze soort van oudsher aangetroffen in de Rijn, de Waal, de Geldersche IJssel en het bovenste deel van de Maas, inclusief zijriviertjes als de Geul en de Roer. Jarenlang was de Barbeel vrijwel verdwenen uit de grote rivieren. Bij bemonsteringen van de Waal, IJssel en Neder-Rijn in 2007 en 2008 werd hij echter weer regelmatig aangetroffen!

Voor het verzamelen van gegevens voor de visatlas van Gelderland worden met behulp van een zegen zogenaamde kribvakken bemonsterd in de Waal, IJssel en Neder-Rijn. Tijdens deze bemonsteringen bleek het aantal stroomminnende soorten opvallend hoog (47%). Ook de barbeel werd regelmatig aangetroffen. Dit positieve beeld wordt bevestigd door barbeelvangsten van hengelaars en resultaten uit de monitoring van de grote rivieren door Rijkswaterstaat. Op een avondje hengelen worden doorgaans meerdere barbelen buit gemaakt en de echte ‘barbeelcracks’ vangen enkele honderden barbelen in één jaar. De grootste exemplaren meten over de tachtig centimeter!

Naast de reguliere monitoring lijken hengelvangstregistraties door sportvissers en de bemonsteringen van nevengeulen en kribvakken door RAVON-vrijwilligers een belangrijke bijdrage te kunnen leveren aan het verzamelen van informatie over de visgemeenschap in het Nederlandse riviergebied. Binnen het project ‘Publieke participatie van vrijwilligers bij vismonitoring’, werken Stichting RAVON en Sportvisserij Nederland samen om de door vrijwilligers verzamelde gegevens te bundelen. Zo krijgen we beter zicht op het voorkomen van vissoorten en de ontwikkelingen in de visgemeenschap van de wateren in Nederland.

Tekst: Willem Kuijsten en Jan Kranenbarg
Foto: Jelger Herder