Verdwenen gewaande kraagbloedbij teruggevonden

De laatste waarneming van de kraagbloedbij (Sphecodes spinulosus) uit Nederland dateert uit 1998, van Midden-Limburg langs de Maas. Het is een typische soort van het heuvellandschap en het rivierengebied. Buiten Limburg zijn slechts drie vindplaatsen bekend, alle langs de Maas in Noord-Brabant, waarvan de meest recente in 1954. De soort staat dan ook op de Nederlandse Rode Lijst als ernstig bedreigd.

De kraagbloedbij dankt haar Nederlandse naam aan een smalle, opstaande richel op de achterkop. De wetenschappelijke naam spinulosus heeft betrekking op de achterpoot van het mannetje, die bezet is met een aantal stekels. De kraagbloedbij is één van de twintig soorten inheemse bloedbijen. Het onderscheiden van deze soorten vergt specialistische kennis.

De kraagbloedbij is, zoals alle bloedbijen, een zogeheten koekoeksbij, wat betekent dat het vrouwtje van de soort haar eitjes in het nest van een andere bijensoort legt. De gastheersoort van deze bij is de roodbruine groefbij (Lasioglossum xanthopus). Ook deze Rode Lijst-soort werd dit jaar aangetroffen in de polder van Rhoon. Deze bij heeft een voorkeur voor typische akkeronkruiden zoals salie, akkermelkdistel en paardenbloem. Haar koekoeksbij, de kraagbloedbij, lijkt vooral voor te komen in agrarisch gebied, waar zich de enige actueel bekende vliegplaatsen bevinden, zowel in Nederland als in België.

Het gaat de laatste jaren slecht met de Nederlandse insecten in het algemeen en met ook de wilde bijen in het bijzonder. De ontdekking van een nieuwe vliegplaats van kwetsbare soorten als de kraagbloedbij en de roodbruine groefbij geeft dan ook hoop. Het is echter cruciaal dat relictpopulaties als deze behouden blijven.

De polders die samen het ‘Buijtenland van Rhoon’ vormen, worden in de komende jaren omgevormd volgens het concept van natuurinclusieve landbouw. De plaatselijke populaties van zowel de kraagbloedbij als de roodbruine groefbij zullen gemonitord en nader onderzocht worden. 

Tekst: Linde Slikboer & Theo Zeegers, EIS Kenniscentrum Insecten
Foto’s: Theo Zeegers (leadfoto: kraagbloedbij); Linde Slikboer