Sterke afname van insecten in Nederland bevestigd

Studies naar de aantalsontwikkelingen van insecten in De Kaaistoep bij Tilburg en rond het Drentse Wijster tonen een sterke achteruitgang van veel insecten. In De Kaaistoep is het aantal kevers, schietmotten en macro-nachtvlinders tussen 1997 en 2017 gemiddeld met respectievelijk 5,0 procent, 9,2 procent en 3,8 procent per jaar afgenomen, terwijl de aantallen wantsen en haften gelijk bleven. Rond Wijster nam het aantal loopkevers gemiddeld met 4,3 procent per jaar af tussen 1985 en 2016. Deze verontrustende bevindingen werden vorig jaar al door Natuurmonumenten naar buiten gebracht. Een consortium onder leiding van de Radboud Universiteit publiceert er nu een wetenschappelijk artikel over in het internationale tijdschrift Insect Conservation and Diversity.

Naast het aantal individuen is ook de trend in biomassa onderzocht. Nadere analyse wijst uit dat zwaardere soorten gemiddeld niet meer afnemen dan lichtere soorten. Eerdere meldingen over afnames in totale insectenbiomassa (belangrijk voer voor vogels, vleermuizen et cetera), kunnen dus niet verklaard worden door de afname van vooral de zwaardere insectensoorten.

Nieuw zijn de pogingen om de verschillen in populatietrends tussen soorten te begrijpen aan de hand van andere eigenschappen dan het gewicht. Bij de nachtvlinders maakt vooral het type waardplant uit: jaarlijkse trends waren met name negatief bij nachtvlinders met grassen en kruiden als waardplanten, en licht negatief tot stabiel bij soorten met bomen en struiken als waardplant. Bij de Drentse loopkevers kwamen vooral soorten in de problemen die in Nederland aan de grens van hun areaal voorkomen. Bovendien hadden habitatspecialisten en droogteminnende soorten gemiddeld de meest negatieve trends.

De langlopende onderzoeken in De Kaaistoep en Wijster geven zo meer inzicht in de afname van insecten: welke soortgroepen zijn het hardst getroffen en wat zijn hun eigenschappen? Dit draagt bij aan het achterhalen van de factoren die bijgedragen hebben aan insectenafnames en het opstellen van effectieve maatregelen.

Klik hier voor het volledige artikel: Hallmann, C.A., Th. Zeegers,  R. van Klink,  R. Vermeulen,  P. van Wielink,  H. Spijkers, J. van Deijk,  W. van Steenis & E. Jongejans 2019. Declining abundance of beetles, moths and caddisflies in the Netherlands. Insect Conservation and Diversity.

Tekst: Eelke Jongejans, Radboud Universiteit Nijmegen & Theo Zeegers, EIS Kenniscentrum Insecten
Foto's: Eelke Jongejans; Sander Pieterse