Eerste vondst mierenkrekel in Nederland

De vondst

In de tuin in Cuijk werden op 4 mei 2020 minimaal vijf mierenkrekels gezien in een nest van de gele weidemier. Dit roept de vraag op hoe dit krekeltje hier terechtgekomen is, hoe lang het hier al voorkomt en of het in de omgeving op meer plaatsen te vinden is. Het krekeltje is vleugelloos, dus kan zich niet op eigen kracht verplaatsen. Introductie met grond of bouwmateriaal lijkt voor de hand te liggen. Mogelijk is dat ook de gebruikelijke verbreidingswijze in stedelijke gebieden in Noord-Duitsland. Echter, in de tuin in Cuijk is al zes jaar geen materiaal geïntroduceerd. Mogelijk is de soort elders in Cuijk geïntroduceerd en vervolgens in deze tuin terechtgekomen.

De mierenkrekel

De mierenkrekel (Myrmecophilus acervorum) is een klein, vleugelloos, bruingeel krekeltje, met twee heldergele dwarsbanden. De soort plant zich ongeslachtelijk voort en er zijn dus alleen vrouwtjes bekend. De dieren leven in nesten van verschillende soorten mieren. Ze eten waarschijnlijk afval dat in de nesten aanwezig is en mogelijk ook van het mierenbroed. De krekeltjes kunnen zich ongestoord door het mierennest in het nest verplaatsen, en worden door de mieren blijkbaar voor soortgenoten aangezien. De mierenkrekel komt in een groot deel van Europa voor: van Spanje en Italië in het zuiden tot Litouwen, Polen en Noord-Duitsland in het noorden. Enkele vindplaatsen in Duitsland liggen dichtbij de Nederlandse grens, dus sprinkhanenkenners waren al alert op het voorkomen in Nederland.

Nieuwe sprinkhanen en krekels

De ontdekking van de mierenkrekel past in een lange reeks nieuwe soorten sprinkhanen en krekels voor ons land. In de afgelopen decennia kwamen er diverse soorten bij: zuidelijk spitskopje, zuidelijke boomsprinkhaan, boomkrekel, spoorkrekel en kiezelsprinkhaan. In 2019 werden er maar liefst twee soorten toegevoegd: rozevleugel en grote spitskop. De toename in soortenaantal is opmerkelijk voor zo’n relatief goed onderzochte, soortenarme groep. Het is overduidelijk dat het klimaat hier een grote rol in speelt. Enerzijds door een verhoogde migratie bij hogere temperaturen en anderzijds door grotere vestigingskansen voor dieren die hier terechtkomen.

Oproep

Nu de mierenkrekel in Cuijk is aangetroffen, is het zaak om extra op deze soort te letten, zeker in het oosten van het land. Het is niet onmogelijk dat de krekeltjes al op andere plekken voorkomen. Aan waarnemers wordt verzocht om stenen, hout en plastic in het stedelijk gebied om te draaien. Dat is hoe dan ook een leuke bezigheid, omdat er allerlei leuke beestjes te vinden zijn. Als er mieren onder de steen zitten, dan is het zaak om goed te kijken of er krekeltjes tussen de mieren lopen. Probeer een foto te maken en zet deze op Waarneming.nl.

Roy Kleukers & Rob Felix, EIS Kenniscentrum Insecten
Afbeeldingen: IUCN Grasshopper Specialist Group; René Krekels; Rob Felix