Vrijwilligers plantenwerkgroep geven zicht op natuurontwikkeling
Provincie GelderlandEigenlijk zat de Culemborgse plantenwerkgroep diepbevroren in de ijskast, toen de particuliere beheerder van de Leidsche Hoeven drie jaar geleden aanklopte: zijn er geen vrijwilligers die jaarlijks het gebied willen monitoren?
Die waren er eigenlijk wel. Inmiddels komt een bont gezelschap van zo’n tien plantenliefhebbers elke twee weken bij elkaar. Om planten te determineren, voor de lol en ook voor onderzoek. Daarnaast brengen ze drie keer per seizoen nauwgezet de plantengroei in de Leidsche Hoeven in kaart.
Positieve ontwikkeling in eigen buurt
De Leidsche Hoeven ligt in Tricht nabij Geldermalsen, tussen de landerijen van landgoed Mariënwaerdt en natuurgebied de Regulieren. Precies daarom is het omgevormd van landbouw naar nieuwe natuur: het zou een prachtige natuurschakel kunnen worden.
Bram Schenkeveld, coördinator van de plantenwerkgroep, tempert meteen de verwachting als we drie jaar na oplevering een kijkje nemen. "We struikelen nog niet over de zeldzame soorten hoor! Toch is het heel plezierig om hier de ontwikkelingen te volgen." Bram is ecoloog en heeft een eigen adviesbureau. Hij woont ook in Culemborg en is zodoende geïnteresseerd in de natuur van zijn achtertuin. "We horen aan alle kanten dat het slecht gaat met de natuur, het volgen van dit gebied brengt iets positiefs met zich mee."
Fanatieke amateurs
Hoe gaat de plantenwerkgroep in de Leidsche Hoeven precies te werk? In één dag noteren de leden alle plantensoorten en de mate waarin ze voorkomen. Zo krijgen ze heel aardig in de smiezen welke soorten verdwijnen en verschijnen, toenemen of afnemen. Het is een groep zeer fanatieke amateurs, de hele dag op de knieën, oog tegen een loepje gedrukt.
En die nemen niet alles van hem aan omdat hij toevallig ecoloog is, lacht Bram. Ze willen altijd weten hoe een soort in de determineersleutel terug is te vinden. Determineren vraagt geduld en een scherp oog, en soms wordt er flink gediscussieerd. "We twijfelden eens tussen een hoge cyperzegge en een blaaszegge. We kwamen uit op de eerste, maar de twijfel bleef. Terugzoekend in de sleutel bleek dat we verkeerd afsloegen bij ‘twee of meer mannelijke aren’. Door de regen waren de aren aan elkaar geplakt."
Klopt onze verwachting, klopt het beheer?
Vandaag zien we heel veel klaver, en ook ratelaar. Knoopkruid is flink toegenomen sinds vorig jaar, ziet Bram. Daartussen vliegen zandoogjes. Het gebied kreeg natuurdoeltype vochtig dotterbloemhooiland. Oftewel: de verwachting is dat het gebied zich tot dotterbloemhooiland kan ontwikkelen. Maar de Leidsche Hoeven lijkt daar vooralsnog niet nat genoeg voor, aldus Bram.
Het is een van de belangrijke redenen om te monitoren: klopt het natuurdoeltype? Oftewel, zijn het beheer en de beheersubsidie juist? Voor conclusies is het nog te vroeg, want de afgelopen jaren waren droog. Alleen rond de gegraven poelen en greppels hebben natte soorten voet aan de grond gekregen: kale jonker en - toch wel bijzonder - kleine egelskop. Ook moet de landbouwerfenis verder uit het gebied. Het gebied werd afgegraven, maar de particuliere beheerder voert ook verschralingsbeheer uit. Door maaien en afvoeren moet de Leidsche Hoeven steeds armer aan voedingsstoffen en rijker aan soorten worden.
En dan? Bram kijkt reikhalzend uit naar de tekenen dat vernatting en verschraling echt zijn gelukt. "Natte graslanden staan bekend om hun orchideeën. De rietorchis verspreidt zich makkelijk en groeit in de omgeving. Als de omstandigheden geschikt zijn gaan we hem hier zeker tegenkomen."
Meer informatie
Eerdere berichten over de Leidsche Hoeven:
- Natuurproject bij Geldermalsen klaar voor uitvoering
- Particulieren geven natuurontwikkeling een vlucht
Tekst en foto's: provincie Gelderland