Opvallend veel Schijfzwammen na storm en regenval

De veroorzaker van al die afgevallen takken is de storm van zondag en maandag. Deze heeft veel dode takken uit de bomen op de grond doen belanden. Dode takken zijn een prima substraat voor  onder andere Schijfzwammen. Als je over een traject van honderd meter zomaar drie soorten Schijfzwammen kunt oprapen, ben je echt een geluksvogel!

Schijfzwammen zijn Ascomyceten (zakjeszwammen) en te vinden op dode stammen, takken en twijgen van uiteenlopende boomsoorten. De meeste Schijfzwammen zijn vrij taaie, leerachtige ongesteelde schoteltjes die door de bast van een tak of stam proberen te breken. Ze lijken elkaar danig in de weg te zitten en komen er daardoor nogal verfomfaaid uit. Met de nauwverwante Essenschijfzwam (Sclerencoelia fraxinicola) meegeteld, komen in Nederland zes soorten schijfzwammen (Encoelia spec.) voor. In 2016 werd er een nieuwe Nederlandse Schijfzwammensoort opgegeven: de Gewimperde schijfzwam (Encoelia fimbriata). Deze soort is nu bekend van twee atlasblokken, van een snelle toename is dus geen sprake geweest. De op  dode wilgentwijgen voorkomende Blauwgroene schijfzwam (Encoelia glauca) is al vanaf 1987 niet meer in Nederland waargenomen, waardoor aan zijn huidige voorkomen in ons land sterk wordt getwijfeld.

Algemeen voorkomende schijfzwammen

De Hazelaarschijfzwam (Encoelia furfuracea), de Populierenschijfzwam (Encoelia fascicularis) en de Essenschijfzwam, behoren tot de meest algemene Schijfzwammen van Nederland. Ze zitten vrijwel altijd op de dode takken van Hazelaar, Populier en Es, zoals de Nederlandse naam ook suggereert. Soms worden ze ook wel eens op een andere houtsoort aangetroffen. De Hazelaarschijfzwam komt bijvoorbeeld ook vrij vaak voor op het dode hout van Els voor, terwijl de Populierenschijfzwam ook wel eens op dood Wilgen- en Essenhout wordt aangetroffen. De storm van de afgelopen dagen heeft veel dode takken op de grond doen belanden, waar Hazelaarschijfzwam en de Populierenschijfzwam op werden aangetroffen. Essenschijfzwammen werden slechts op enkele locaties aangetroffen. Dat viel wat tegen, want het hele gebied staat vol met dode en half dode Essen, met als gevolg een enorme hoeveelheid aan door de storm op de grond gevallen essentakken. Door de vele takken op de bosbodem  konden er na slechts een korte wandeling drie van deze schijfzwammen worden verzameld. Zonder de storm en afgewaaide takken was de kans waarschijnlijk nihil geweest om schijfzwammen aan te treffen.

Tekst: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto’s: Martijn Oud (leadfoto: populierenschijfzwam); Julius van den Broek; Ruud van Middelkoop,