Verrassend veel boleten na regenperiode

Nederlandse Mycologische Vereniging
17-AUG-2023 - Afgelopen zondag was het prachtig fietsweer. Door geruchten over het verschijnen van vele boletensoorten besloten we een flinke fietstocht te maken naar in mijn ogen kansrijke locaties. De tocht naar een laan in Alkmaar eerder deze week bracht slechts enkele Vroeg eekhoorntjesbroden en Wortelende boleten aan het licht. De staatsbossen van Schoorl bleken echter een eldorado voor boleten te zijn.

Boletenbloei in de bossen van Schoorl

De vondsten in een Alkmaarse Beukenlaan bracht vorige week enige Vroeg eekhoorntjesbroden (Boletus reticulatus) en Wortelende boleten (Caloboletus radicans) aan het licht. Deze vondsten verbleken echter door de vondsten van 13 augustus in de Staatsbossen van Schoorl. Dit zal te maken hebben gehad met de neerslagcijfers die per locatie verschilden en daardoor het weer van de afgelopen weken kenmerkte.

Vroeg eekhoorntjesbrood - Boletus reticulatus

Meteen al langs de wegrand van de Zwarte weg naar de Schoorlse Staatsbossen troffen we een prachtig exemplaar aan van de Roodnetboleet (Rubroboletus rhodoxanthus RL: Kwetsbaar), vlak onder een overhangende beukentak. Deze locatie was bij ons al enige decennia bekend. Deze eerst vondst van de Roodnetboleet van dit jaar bracht ons op het idee om meerdere oudere vindplaatsen van de Roodnetboleet te gaan bezoeken. Zo brachten we een bezoek aan een bekende paddenstoelenlaan die een waar eldorado bleek te zijn van diverse boletensoorten. De mooiste Roodnetboleten troffen we hier aan in een ongekend groot aantal! Het waren er tientallen, en zo niet meer! Waar je ook keek, je zag over een afstand van een paar honderd meter Roodnetboleten. Er stapten, net als wij, meer mensen van hun fiets af óm dit fenomeen nader te bekijken en te fotograferen. We troffen er ook groepjes boleten aan, die de leigrijze kleur van de Roodnetboleet misten en waarvan de hoeden overwegend bruin gekleurd waren. Bij het omkeren bleken dit allemaal Inktboleten (Cyanoboletus pulverulentus, RL: Kwetsbaar) te zijn. Her en der en dan vooral langs de randen van de paden onder dennen (Pinus spec) troffen we Valse melkboleten (Suillus collinitus, RL: Bedreigd), maar ook wel groepjes Melkboleten (Suillus granulatus, RL: Bedreigd). De laatste soort komt in de Staatsbossen van Schoorl nog veel voor, maar is in het binnenland aan het verdwijnen.

Opvallend veel Roodnetboleten (Rubroboletus rhodoxanthus) in de Staatsbossen van Schoorl

Niet alleen boleten!

Er kwam bijna geen eind aan deze bonte galerij van nog puntgave boleten. 'Een bonte galerij', want met deze term kunnen dergelijke lanen wel worden aangeduid. Augustus is de maand bij uitstek voor grote boletensoorten. Voorwaarde is wel dat het genoeg  regent en dit jaar is dat in de juiste periode ook het geval geweest. Onder droge warme weersomstandigheden is het zo weer over met de paddenstoelen. We troffen uiteraard niet alleen boleten aan, maar ook vertegenwoordigers van andere groepen zoals prachtige melkzwammen (Lactarius spec.), Amanita’s en Champignons (Agaricus spec.). Om het aantal waarnemingen en de grootte van dit Nature Today-bericht in de hand te houden, letten we nu vooral op boleten. We troffen op een dode populierenstam ook nog een Korrelige taaiplaat (Neolentinus schaefferi) die op de Rode Lijst als Ernstig bedreigd staat, maar volgens velen daar wel vanaf kan worden gehaald. Deze soort is een echte overlever als het gaat om de klimaatverandering.

De Smalsporige heksenboleet (Suillellus mendax) wordt verrassend vaak in de Staatsbossen van Schoorl aangetroffen

Onder loofbomen zoals Zomereik en Beuk was het Gewoon eekhoorntjesbrood het meest te vinden, maar die vielen wat aantal betreft toch wat tegen. Daar stond dan weer een groter aantal Vroeg eekhoorntjesbrood (Boletus reticulatus) tegenover. Onder Zomereiken (Quercus spec.) merkten we enkele groepjes heksenboleten op, die wat verschilden met de Netstelige heksenboleet (Suillellus luridus). Onder andere door een steeloppervlak met een meer korrelig uiterlijk en met een minder netwerk! Het bleek te gaan om de Smalsporige heksenboleet (Suillellus mendax). Ook de duidelijke scheiding tussen buisjes en hoedvlees bij doorsnijden is een kenmerk waaraan we de zeldzame Smalsporige heksenboleet herkenden. Wij hebben de indruk dat deze soort in de Staatsbossen van Schoorl, maar ook landelijk, meer voorkomt dan gedacht. Onze waarnemingen van deze soort van de laatste twee jaar geven dat ook aan. Elders in het land zijn ze zeldzaam, de toekomst zal leren of dat echt zo is! Nog niet zolang geleden werd de Smalsporige heksenboleet voor het eerst beschreven voor de wetenschap.

Soms zijn er veel Inktboleten (Cyanoboletus pulverulentus)  in de Staatsbossen van Schoorl  te vinden

Flora Agaricina Neerlandica Volume 7

Door hernieuwd wetenschappelijk onderzoek moesten er onlangs vele geslachtsnamen van boletensoorten worden aangepast. Boleten zijn groot, maar denk niet dat ze daardoor gemakkelijker op naam te brengen zijn. Het bezit van deel 7 van de Flora Agaricina Neerlandica is noodzakelijk om op een verantwoorde manier de Nederlandse en Vlaamse Boleten, maar ook Melkzwammen, te determineren. Behalve de Boleten zijn met dit boek dus ook alle Melkzwammen te determineren. Dit is mogelijk dankzij Jorinde Nuytinck, Machiel Noordeloos en nog andere vooraanstaande mycologen.

Tekst en foto’s: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging (leadfoto: Roodnetboleet (Rubroboletus rhodoxanthus))