Water geven aan jonge bomen: doen of niet?

De jonge bomen die we afgelopen winter hebben geplant, kregen direct een zeer droog voorjaar voor de kiezen. Om jonge bomen een zo goed mogelijke kans te geven, komt het heel nauw wanneer je ze plant en hoe je dat doet. De winter is daarvoor de beste periode, want dan zijn aarde en bomen in rust. Boomwortels groeien vooral in het voorjaar.

Ook de leeftijd van de te planten bomen is van belang. Bosadviseur Martijn Boosten vertelt: “Bomen van drie jaar oud hebben een veel groter wortelstelsel dan die van een jaar oud. Bij weinig regen hebben deze oudere – en grotere – bomen het lastig als ze net geplant zijn. Jongere bomen hebben weer het nadeel dat ze sneller worden overwoekerd door bramen en andere kruiden. Verreweg de meeste bomen die wij aanplanten zijn jong, ook omdat die makkelijker te planten zijn dan grote bomen en goedkoper zijn in de aanschaf.”

Voorkom uitdrogen wortels

De manier waarop je bomen plant is eveneens belangrijk. Tijdens het plantwerk moet je zien te voorkomen dat de wortels te lang in de wind liggen, daar drogen ze van uit. “Daarom dekken wij ze altijd af met een zeil, zolang ze boven de grond zijn.” Ook het aandrukken van de aarde rondom de wortels komt nauw. Dat moet niet té vast zijn, maar wel vast genoeg zodat er niet te veel lucht rondom de wortels zit. Ze moeten goed contact maken met de bodem.

Tenslotte maakt het ook nog uit welke soorten je plant. “We planten sowieso verschillende soorten bij elkaar. Op bodems waar weinig grondwater beschikbaar is, planten we bijvoorbeeld minder droogtegevoelige soorten, zoals ratelpopulier en den. Wanneer we nieuw bos aanleggen, planten we ook steeds meer pioniersoorten zoals berk, wilg en els. Deze groeien snel en creëren op open terreinen snel een bosklimaat: een omgeving die andere boomsoorten beschermt tegen droogte.”

Extra water?

Ondanks zorgvuldige voorbereidingen en een nauwkeurige werkwijze, sneuvelen er toch jonge bomen door de droogte. Waarom hebben die bomen geen extra water gekregen?

“Ons uitgangspunt is dat jonge bomen kunnen overleven zonder extra water. Je wilt liever dat de wortels zelf naar vocht zoeken in de bodem. Met water geven kun je een droge periode overbruggen, maar deze bomen staan het jaar erna alsnog met een-nul achter omdat hun wortels zich minder goed hebben ontwikkeld. Daarom kiezen we er meestal voor geen extra water te geven. De sterke bomen overleven en op plekken waar dat nodig is, planten we opnieuw. Alleen als het merendeel van de bomen in een nieuw aangeplant bos het niet dreigt te redden door langdurige droogte, grijpen we toch in en geven we water. Dit zijn echter uitzonderingsgevallen.”

Laanbomen 

Laanbomen zijn een ander verhaal, die krijgen eerder extra water. In een nieuw stuk bos staan vooral veel hele jonge bomen. Nieuwe bomen in een laan zijn vaak al zo’n vijftien jaar oud en relatief groot. Deze bomen zijn vrij kostbaar, dus hierbij wil je geen risico lopen dat ze verdrogen. “Maar in een bos wil je juist bomen die zelf zo goed mogelijk tegen de steeds vaker voorkomende extremen kunnen.”

Tekst en beeld: Staatsbosbeheer