Natuurjournaal 13 augustus 2025

De reuzenbalsemien is een invasieve exoot die van origine afkomstig is uit het Himalayagebergte en Noord-India. Sinds het begin van de vorige eeuw is reuzenbalsemien in Europa gaan verwilderen. Het staat op de Unielijst met invasieve soorten, wat de kweek, het bezit en de handel verbiedt. Desondanks is reuzenbalsemien inmiddels wijdverspreid aanwezig in West-Europa. De soort, behorend tot het geslacht springzaad (Impatiens), kan tot tweeënhalve meter hoog worden en heeft grote, meestal roze bloemen. Reuzenbalsemien komt voor langs waterkanten op beschaduwde, natte en stikstofrijke gronden. Hier kan het snel domineren en andere soorten overwoekeren. Omdat reuzenbalsemien eenjarig is, sterft het in de herfst volledig af waardoor de oevers kaal achterblijven. Hierdoor is de kans op erosie groter dan op oevers met gevarieerde, deels overblijvende begroeiing.

Een andere exotische springzaadsoort is klein springzaad, afkomstig uit Midden-Azië. Het is een lage plant die doorgaans niet hoger dan zestig centimeter wordt, met meestal gele bloemen. Verspreiding vindt, net als bij de reuzenbalsemien en andere springzaadsoorten, plaats doordat de rijpe zaden wegschieten. Klein springzaad komt in Nederland inmiddels algemeen voor op enigszins vochtige, beschaduwde plekken in bossen en wegbermen. Het kan hier dicht op elkaar voorkomen en zo andere plantensoorten volledig verdringen, net als zijn grotere broertje. Op wat drogere gronden kan het de enige inheemse springzaadsoort, groot springzaad, wegconcurreren. Klein springzaad komt al voor in veel Natura 2000-gebieden, wat potentiële risico's vormt voor bedreigde plantensoorten.

Tekst: Marco Wind, Nature Today
Beeld: Dirk Hilbers, Saxifraga; Rutger Barendse, Saxifraga