Natuurjournaal 6 oktober 2025

De vliegenzwam, rood met witte stippen, de paddenstoel die iedereen als eerste op papier heeft gezet en die bol staat van de folklore. Die stippen zitten niet op alle exemplaren. Het zijn de resten van het velum, het beschermlaagje op de zich ontwikkelende hoed. Afhankelijk van de ouderdom van de paddenstoel en de blootstelling aan regen, spoelen die vlokken van de hoed en wordt de rode kleur valer. Bolvormige hoeden veranderen in platte. De rode kleur is een aposematische kleur: het betekent ‘gevaar’. In dit geval klopt de reclame, want de vliegenzwam is giftig. De hoed bevat onder andere muscarine. De naam ‘ vliegenzwam’ komt mogelijk van het oude gebruik om een mengsel van het vlies van de hoed met suikerwater of melk te gebruiken om vliegen te verdelgen.

De zeepaddenstoel is een ‘vriendelijke’ kwallensoort, waar je je niet aan kunt branden: zijn netelcellen zijn te zwak zijn om onze huid te beschadigen. Vooral in de nazomer en herfst kun je normaliter zeepaddenstoelen voor onze kust en op het strand vinden. Tijdens de winter gaan de kwallen dood en blijven alleen de poliepen (het sessiele of vastzittende stadium bij kwallen) in leven. Die snoeren aan het eind van de lente weer meduses, de vrijlevende vorm van kwallen, af. Soms gebeurt het dat je juist in het voorjaar tot monsterlijke proporties uitgegroeide zeepaddenstoelen vindt. Dit zijn exemplaren die een voorgaande zachte winter hebben overleefd. Ondertussen zijn ze wel maandenlang doorgegroeid en kan hun diameter een halve meter, en hun gewicht ruim tien kilo zijn! Geen zorgen: ook dit zijn grote, vriendelijke reuzen.

Tekst: Karen Bosma, Nature Today
Beeld: Karen Bosma; Hannajo, Waarneming.nl