De vroedmeesterpad; muzikaal en zorgzaam klungelke

Bericht uitgegeven door Stichting RAVON op vrijdag 30 mei 2008

De vroedmeesterpad is een vrij zeldzame soort die van nature in Nederland alleen in Zuid-Limburg voorkomt. Tegenwoordig heeft de soort zich, door uitzettingen, ook gevestigd in steden in West-Nederland, waaronder Utrecht, Den Haag, Amsterdam en Haarlem.

Veel mensen zullen dit padje nooit te zien krijgen vanwege haar onopvallende kleur en verborgen levenswijze. Het geluid is echter zeer karakteristiek en goed te horen. Het is een korte heldere fluittoon die wel aan een zacht belletje of klokje doet denken. In het Limburgs wordt de soort daarom "klungelke" of "klingelke" genoemd. Van mensen die in Frankrijk of Noord-Spanje kamperen horen we nogal eens dat ze dit typische geluid elke avond hoorden. Misschien weet u nu ook wat u al jaren bij uw tent hoort roepen.

Niet alleen het geluid van de vroedmeesterpad is karakteristiek, ook de wijze waarop hij voor het nageslacht zorgt is bijzonder. Bijna alle amfibieën leggen hun eitjes in het water en kijken er vervolgens niet meer naar om, de vroedmeesterpad niet. De eitjes worden op het land gelegd en bevrucht. Dit wordt voorafgegaan door een uitgebreid, haast teder te noemen ritueel, waarbij het mannetje ondermeer een tijdlang de geslachtsopening van het vrouwtje masseert. Het is dit gedrag waaraan de soort zijn naam dankt. Het doet denken aan een mannelijke vroedvrouw, oftewel vroedmeester, die bij een bevalling assisteert. Nadat de eieren zijn gelegd en bevrucht wikkelt het mannetje met trappelende bewegingen het eisnoer om zijn achterpoten. Hij neemt het op deze manier enkele tientallen dagen met zich mee. Pas net voor het uitkomen, dompelt hij ze onder in water, waarna de larven uitkomen. Door deze vorm van broedzorg hebben vroedmeesterpadden aan enkele tientallen tot zo’n honderd eitjes voldoende. Amfibieën die minder aandacht aan hun eitjes besteden leggen vaak wel meer dan duizend eitjes. Mannetjes met eisnoeren rond de achterpoten kunnen tussen half april en half augustus worden waargenomen.

Het fraaie geluid kunt u beluisteren op www.ravon.nl onder Soorten. Kies daar Vroedmeesterpad.

Tekst: Jeroen van Delft, Stichting RAVON
Foto: P. Snoeren