Plaag in orchideeënkas blijkt onbekend korstmos
Bericht uitgegeven door BLWG op [publicatiedatum]
Bij een kweker in de provincie Utrecht is begin vorig jaar een nieuwe korstmossoort ontdekt die op bladeren van orchideeën groeit. In het wetenschappelijke tijdschrift Lichenologist beschreef onderzoeker André Aptroot deze opmerkelijke nieuwe soort voor de wetenschap als Arthonia orchidicida. De soort groeit op levende bladeren van gekweekte exotische orchideeën in een kas. Het korstmos bedekt de oudere bladeren en tast deze ook aan. De bladeren blijven lichter van kleur omdat de korstmossen licht wegnemen. Ook moeten de planten handmatig schoongemaakt worden voor de verkoop. Pogingen om het korstmos te bestrijden hebben nog niet gewerkt. De soort doet zijn naam orchidicida, Latijn voor orchideeëndoder, dus eer aan.
De herkomst van de nieuwe soort is nog onduidelijk. De soort is maar uit één kas bekend, maar komt mogelijk ook voor in andere kassen. De kas waar de soort groeit, is niet erg warm, dus moet de bron vermoedelijk gezocht worden in koele, bergachtige gebieden in de tropen. Van de 27.000 korstmossoorten wereldwijd zijn er maar heel weinig die als invasieve exoot te boek staan. Sowieso is dit het eerste korstmos dat als plaagsoort economische schade toebrengt. Eerdere introducties van korstmossen naar andere continenten zijn bovendien lastig te bewijzen omdat de introductie vermoedelijk al meer dan honderd jaar geleden heeft plaatsgevonden. In Nederlandse kassen komen overigens vaker exotische korstmossen voor, maar deze brengen meestal geen schade toe. Veel van die soorten zijn net als Arthonia orchidacida kortlevend en verspreiden zich met minuscule (schimmel)sporen.
Korstmossen zijn een symbiose van een schimmel met een alg of blauwwier. Tropische bladbewonende korstmossen hebben vaak een alg met een oranje pigment. Dit oranje pigment zorgt ervoor dat het onderliggende blad minder last heeft van de korstmossenbegroeiing, omdat het groene deel van het licht wordt doorgelaten. Deze plaagsoort heeft echter een groen pigment een filtert het voor de plant benodigde deel van het spectrum weg waardoor de plant zich minder goed ontwikkelt. Dit suggereert dus dat de soort in het wild geen echte bladbewoner is, maar eerder een soort die bijvoorbeeld op stengels, schors of dode plantenresten groeit.
Tekst: Laurens Sparrius, BLWG en André Aptroot
Foto's: André Aptroot