Zoeken naar Zwartblauwe rapunzels
FLORONBericht uitgegeven door FLORON [land] op [publicatiedatum]
In Drenthe komt de Zwartblauwe rapunzel nog in acht kilometerhokken voor. Dit blijkt uit een inventarisatie van een groep vrijwilligers die op 12 mei alle van oudsher bekende groeiplaatsen in het Drentsche Aa gebied hebben geactualiseerd. Hoewel ze de afgelopen decennia ook in Drenthe onmiskenbaar achteruit is gegaan, komen er nog steeds enkele grote rijkbloeiende populaties voor. Een beeld dat rooskleuriger is dan op voorhand werd ingeschat. Deze rijke groeiplaatsen zijn ondertussen van nationale betekenis en meer dan de moeite waard om te worden behouden.
De Zwartblauwe rapunzel is een Midden-Europese soort. De noordwestelijke grens van haar areaal loopt door Nederland. Ze komt hier alleen voor in het zuiden en oosten van het land. Het is een kenmerkende soort van beekdalhooilanden en lichte plekken in bosranden en langs bospaden. Ze behoort tot de botanische kroonjuwelen van het Drentsche Aa-gebied. Begin vorige eeuw schreef Dr. A. van Veldhuizen in zijn boek “Op en om Adderhorst’’ over Zwartblauwe rapunzel: Links van het spoor (bij Taarlo, redactie) kan men op het goede moment de weiden paars zien van den zeldzamen rapunzel met zijn geheimzinnige bloempjes. Dat moet destijds een prachtig gezicht zijn geweest.
Omdat de informatie over het actuele voorkomen van Zwartblauwe rapunzels in het Drentsche Aa-gebied onvolledig was, zijn afgelopen maandag alle bekende groeiplaatsen nagelopen. Een flinke klus die mede dankzij inzet van een flink aantal vrijwilligers in één dag kon worden geklaard. De inventarisatie maakt duidelijk dat er in Drenthe nog vier grote populaties (meer dan 250 bloeiende planten) resteren en daarnaast een groot aantal kleinere populaties. In totaal komen ze langs de Drentsche Aa nog in acht kilometerhokken voor. Dat is een rooskleuriger beeld dan we op voorhand hadden verwacht. De in mei met een waas van paars overgoten weiden langs de diepjes behoren echter tot het verleden. De soort gaat in Drenthe, net als in de rest van Nederland, sluipenderwijs achteruit.
Vergeleken met de situatie in bijvoorbeeld Noord-Brabant, waar in 2013 niet meer dan 15 bloeiende planten stonden, is de situatie in Drenthe nog relatief gunstig. Binnen de grootste populaties vindt, gezien de aanwezigheid van kiemplanten, nog steeds verjonging plaats. De Drentse groeiplaatsen zijn daarmee inmiddels van nationale betekenis en meer dan de moeite waard om te worden behouden. Om dat doel te bereiken hebben FLORON, de Werkgroep Florakartering Drenthe en Staatsbosbeheer de handen ineengeslagen en een beschermingsplan opgesteld. Dit plan wordt, mede dankzij een financiële bijdrage van de Provincie Drenthe, het Prins Bernhard Cultuurfonds en de gemeenten Tynaarlo en Aa en Hunze het komende jaar uitgevoerd.
De situatie in Drenthe maakt duidelijk dat voor de bescherming van de Zwartblauwe rapunzel actuele gegevens onmisbaar zijn. Ook elders in Nederland is Zwartblauwe rapunzel de laatste jaren niet meer gezien, maar komt ze mogelijk nog wel voor. Help daarom mee om Zwartblauwe rapunzel op deze plaatsen terug te vinden. Een overzicht van te actualiseren groeiplaatsen staat op de kaart bij het project 'Staat deze plant er nog?'. Zolang Zwartblauwe rapunzel bloeit is het ook de komende weken nog goed zoeken naar deze geheimzinnige bloemen.
Tekst: Edwin Dijkhuis, FLORON; Harry Offringa, Staatsbosbeheer en Ben Hoentjen, WFD
Foto's: Wieger Poelstra; Ben Hoentjen