Groene burgerinitiatieven dragen bij aan natuurbeleid buiten Natuurnetwerk Nederland

Vermaatschappelijking natuurbeleid

De Rijksnatuurvisie en het Natuurpact met provincies benadrukken het belang van de vermaatschappelijking van het natuurbeleid. Burgerinitiatieven worden daarbij als één van de kansen benoemd. In dit eerste grootschalige en landelijke onderzoek naar groene burgerinitiatieven zijn de doelen, activiteiten, werkwijze en effecten van 264 burgerinitiatieven onderzocht. Het onderzoek is uitgevoerd door Wageningen UR in opdracht van het Planbureau voor de Leefomgeving.

Betekenis van burgerinitiatieven

Een ruime meerderheid van de initiatieven levert een directe bijdrage aan natuurbescherming door zelf te zorgen voor het beheer en de bescherming van groene gebieden, variërend in omvang van postzegelparkjes tot tientallen hectares. Bijna de helft probeert het natuurbeleid van overheden of natuurorganisaties te beïnvloeden voor een betere bescherming of om een ander soort natuur te promoten. Ten slotte richt ongeveer 40% zich op het beter beleefbaar maken van de natuur en biedt natuureducatie voor kinderen of volwassenen. De betekenis van burgerinitiatieven gaat echter breder. Ze dragen ook bij aan de vernieuwing van het natuurbeleid, onder andere door nieuwe ideeën en verdienmodellen voor het natuurbeheer te ontwikkelen. De groepen die zich richten op beleidsbeïnvloeding zorgen daarnaast voor kritische reflectie op beleid en beheer, en dragen daarmee op termijn bij aan een betere maatschappelijke inbedding van het natuurbeleid.

Teruglopende subsidies bedreiging voor continuïteit

Alhoewel initiatieven creatief zijn in het aanboren van nieuwe financieringsbronnen, blijven overheidssubsidies de belangrijkste inkomstenbron. Het teruglopen van subsidiemogelijkheden uit zowel het groene als het sociale domein, bijvoorbeeld via de leefbaarheidsbudgetten, zien initiatieven als een belangrijke bedreiging voor hun continuïteit. De huidige natuurbeschermingsvisie om natuur in handen van mensen te leggen, lijkt daarmee enigszins op gespannen voet te staan met de dagelijkse praktijk van veel groene burgerinitiatieven.

Tekst: Alterra Wageningen UR
Foto's: Wilma Verburg, CC BY SA 2.5-licentie