Berk in bloei

Hooikoortsseizoen berk versneld van start

De Natuurkalender, LUMC, Wageningen University
29-MRT-2017 - Door de zeer hoge temperaturen ontwikkelen berken zich snel en komen de eerste bomen in het zuiden al in bloei, waardoor mensen met een berkenpollenallergie hooikoortsklachten kunnen ervaren. Door de aanhoudende hoge temperaturen berekent de Pollenplanner al vanaf 8 april kans op hoge berkenpollenconcentraties in het zuiden van het land. In het noorden zal dat pas rond 15 april zijn.

De groei van planten krijgt een extra impuls door de zeer hoge temperaturen. De berk is één van de boomsoorten die vijftig jaar geleden vooral in de tweede helft van april in bloei en blad kwamen, maar dit jaar zal dat al bijna twee weken vroeger zijn, net als het gemiddelde van de afgelopen 15 jaar. Nu komen in het zuiden van Nederland de eerste berken al in bloei en geven daarbij pollen af. Het LUMC in Leiden registreerde op 23 maart het eerste berkenpollen in de pollensampler op het dak van het ziekenhuis. Ook het Elkerliek Ziekenhuis in Helmond trof afgelopen dagen het eerste berkenpollen in de pollensampler aan. De berkenpollenconcentraties zijn nog laag, maar hooikoortspatiënten die gevoelig zijn voor berkenpollen kunnen vanaf nu hooikoortsklachten ervaren. Ook de Pollenplanner op Allergieradar.nl geeft aan dat vanaf 31 maart het hooikoortsseizoen in de zuidelijke helft van het land begint. Het duurt volgens de berekeningen van de Pollenplanner tot 5 april voordat in het hele land het berkenpollenseizoen begonnen is. Door de ietwat lagere temperaturen in het noorden loopt de ontwikkeling in de natuur iets achter ten opzichte van het zuiden.

Pollenplannerverwachting voor 8 april 2017 voor het berkenpollenseizoen, gemaakt op 28 maart 2017. Toelichting: roze/lichtrood: verwachting dat 1 procent van de totale pollenproductie in de lucht komt. Donkerrood: verwachting dat 25 procent van het jaartotaal bereikt is. Paars: verwachting dat 75 procent van het aantal pollen geproduceerd is. Zodra de 95-procentgrens gepasseerd is, verdwijnt de kleur en is naar verwachting het pollenseizoen voor die soort voorbij

Hoge concentraties berkenpollen

De periode waarin de grootste kans op hoge berkenpollenconcentraties zich kunnen voordoen begint in het zuiden op 7 april en in het noorden pas op 15 april. Op dat moment is het piekseizoen van het berkenpollen in het zuiden al weer voorbij. In het noorden duurt dat tot 26 april. Naar verwachting eindigt het berkenpollenseizoen in het zuiden van Nederland rond 27 april en in het noorden rond 5 mei. Voor hooikoortspatiënten die naast een berkenpollenallergie ook een graspollenallergie hebben lijkt volgens de Pollenplanner het einde van het berkenpollenseizoen naadloos over te lopen in het begin van het graspollenseizoen.

Klachtenniveau Allergieradar.nl loopt op

De hooikoortspatiënten die via Allergieradar.nl hun klachtenniveau doorgeven op een schaal van 1 (geen klachten) tot 10 (maximale klachten) geven een gemiddelde score van ruim 7 aan. Deze klachten kunnen naast berkenpollen ook pollen van andere soorten als oorzaak hebben. Het LUMC trof de afgelopen week pollen van hazelaar, els, cypres-familie, iep, populier, es, wilg en haagbeuk aan in de pollensampler. Het bloeiseizoen van hazelaar en els loopt ten einde, maar vooral de pollenconcentraties van populier en es waren relatief hoog. Vooral van de es vermoeden we dat die meer een veroorzaker van hooikoortsklachten is dan tot nu toe gedacht. Wat momenteel niet helpt is dat de luchtkwaliteit in Nederland matig en vooral in de Randstad onvoldoende tot slecht is.

Gemeten luchtkwaliteit op 28 maart om 10 uur. Links heel Nederland en rechts ingezoomd op de Randstad. De rondjes geven de locaties aan waar de luchtkwaliteit gemeten wordt: de kleurcode voor de luchtkwaliteit is: geel=matig; oranje=onvoldoende; rood=slecht

Ontwikkeling berken in beeld met de GrowApp

De ontwikkeling van berken is sinds vorige week ook vast te leggen met en te volgen op GrowApp.today. Door regelmatig een foto vanaf dezelfde plek in dezelfde richting te maken, kunt u met de GrowApp een animatie van de ontwikkelingen in de natuur maken. De berk is één van de zes soorten waar we speciale aandacht voor vragen. Als u ook de ontwikkeling van de berk wilt vastleggen met de GrowApp, vragen we u om na het maken van de foto #birch toe te voegen in het omschrijvingveld. Hierdoor is de animatie makkelijk terug te vinden. Dit kan door in het filter linksboven in de site de berk te selecteren. U ziet dan gelijk alle plaatsen waar berken gevolgd worden. De foto’s worden door Wageningen University gebruikt om het verloop van het groeiseizoen op verschillende plaatsen in kaart te brengen. De GrowApp is te downloaden via GrowApp.today of rechtstreeks via de Playstore of de Appstore.

Screenshot van GrowApp.today op 28 maart 2017. In de Filterbox linksboven in het scherm is de berk geselecteerd. Vervolgens worden alle fotolocaties waar in de omschrijving bij de foto #birch is toegevoegd, weergegeven. Door op een fotolocatie in de kaart te klikken, wordt de foto of timelapsevideo getoond. Door op [ ] te klikken rechtsboven in de getoonde foto, wordt de foto beeldvullend getoond. In de fotobalk wordt een selectie weergegeven van de foto’s waarvan de punt in de kaart te zien is

Tekst: Arnold van Vliet en Wichertje Bron, De Natuurkalender, Wageningen University en Letty de Weger, Leids Universitair Medisch Centrum
Foto: Arnold van Vliet (leadfoto: berk)