Succesvolle eerste vleermuistuintelling onderstreept het belang van tuinen!

Als het gaat over woonplaatsen van vleermuizen, denken veel mensen aan grotten en zolders of kelders van kastelen in prachtige, vaak buitenlandse, natuurgebieden. Ongeveer de helft van de 18 in Nederland voorkomende soorten vleermuizen zijn echter regelmatig in onze woonomgeving waar te nemen of zijn zelfs onze directe buren. Die vleermuizen wonen dan overdag in spouwmuren of onder dakpannen en jagen ’s nachts op insecten in onze tuinen, plantsoenen, parken en bossen. Andere soorten wonen liever op oude zolders of in boomholten buiten steden of dorpen, maar zoeken naar insecten in tuinen en parken in onze omgeving.

Bewustwording

Dat je op veel plekken in Nederland niet ver de deur uit hoeft om vleermuizen te zien vliegen, is bij veel mensen niet bekend. Niet zo gek natuurlijk, want als nachtdieren zijn vleermuizen niet zo zichtbaar als bijvoorbeeld vogels en vlinders die overdag actief zijn. Om meer mensen bewust te maken van de vleermuizen in hun tuin organiseerde de Zoogdiervereniging in samenwerking met www.tuintelling.nl op 25 en 26 mei de eerste landelijke vleermuistuintelling.

Vleermuisfans en nieuwkomers

Aan deze eerste editie deden 307 tuintellers mee en er werden 382 tellingen uitgevoerd. Sommige mensen vonden het dus zo leuk dat ze zaterdag- én zondagavond vanaf zonsondergang een uur in hun tuin de rondvliegende vleermuizen hebben geteld. De deelnemers bestonden uit een mix van ervaren vleermuisfans en mensen die voor het eerst naar vleermuizen keken. De vleermuistuintelling leverde ook meer dan 175 nieuwe deelnemers aan www.tuintelling.nl op. We hopen dat deze nieuwe tellers naast de vleermuizen ook de vogels, vlinders en bijen in hun tuin gaan tellen.

Tuinen blijken ontzettend belangrijk te zijn voor vleermuizen: in bijna negentig procent van de 382 tellingen zagen deelnemers ook daadwerkelijk vleermuizen in de tuin vliegen. Als hulpmiddel voor het bepalen van welke soort ze dan zagen was de zoekkaart van de meest voorkomende vleermuizen in Nederland ter beschikking gesteld. Herkennen van een soort vraagt echter wel wat oefening. Op 175 locaties gaven tellers aan de soort niet te weten (onbekende vleermuis).

Welke vleermuizen zijn gezien?

Met 216 locaties waren de dwergvleermuizen de meest waargenomen vleermuizen. Op basis van de ecologie en de verspreiding zal dit overwegend om gewone dwergvleermuizen gaan. Op alleen het zicht zijn de gewone, ruige en kleine dwergvleermuis niet van elkaar te onderscheiden. Ook regelmatig, maar op veel minder locaties, werden laatvliegers of rosse vleermuizen gezien. Deze twee grotere soorten werden gezien op 58 locaties.
Er werden slechts enkele waarnemingen gedaan van grootoorvleermuizen en watervleermuizen en dat is niet zo vreemd. Grootoorvleermuizen worden pas actief als het bijna donker is en zijn daardoor erg moeilijk te zien. Watervleermuizen jagen het liefst vlak boven grote vijvers en hebben dus een voorkeur voor de grootste tuinen en parken.

Terwijl de meeste mensen slechts enkele vleermuizen boven hun tuin zagen vliegen, werden er ook tellingen van tientallen tot meer dan honderd dieren gedaan. Dit zal vooral gaan om één of enkele individuen die steeds weer opnieuw werden geteld. In een aantal gevallen werd echter gemeld dat de getelde vleermuizen uitvlogen uit de woning van de tuinteller of bij de buren. De kaart geeft een overzicht van de locaties van alle tuintellingen en de verhouding tussen het aantal vleermuizen per tuintelling.

Op naar de volgende vleermuistuintelling!

De Zoogdiervereniging en www.tuintelling.nl danken alle deelnemers aan de vleermuistuintelling. De eerste editie overtrof onze stoutste verwachtingen en we hopen dat jullie, en met jullie nog veel mensen, ook mee gaan doen aan de tweede landelijke vleermuistuintelling. Omdat we van zowel voorjaar als nazomer willen weten waar de vleermuizen uithangen, hoef je daar geen jaar op te wachten: de volgende landelijke vleermuistuintelling vindt plaats in augustus. Meld je aan bij www.tuintelling.nl en je krijgt er automatisch weer bericht over!

De Vleermuistuintelling wordt mede mogelijk gemaakt door de Provincie Brabant

Tekst: Marcel Schillemans en Erik Korsten, Zoogdiervereniging
Foto's: René Janssen (leadfoto: laatvlieger); Erik Korsten
Figuren: Jaarrond tuintelling / Zoogdiervereniging