Gomphus flavipes - rivierrombout

Biodiversiteitsdata gaan over veel meer dan statistiek alleen

Stichting RAVON
1-JAN-2020 - Natuurwaarnemingen worden vaak teruggebracht tot cijfers of vinkjes. Dit is gevaarlijk, want soorten lopen een reëel risico te verdwijnen als ze onjuist gerepresenteerd worden in data en onderzoek. Biodiversiteitsdata zijn juist erg waarde-geladen, waarbij het van belang is om zoveel mogelijk context van de waarneming mee te nemen, stelt Sander Turnhout in zijn proefschrift.

De Rivierrombout achterna

In 1996 vond Ben Crombaghs een uitgestorven libel in de zuiveringsfilters van de energiecentrale bij Nijmegen. Het bleek te gaan om de Rivierrombout. Hoewel de terugkeer vrijwel onmogelijk werd geacht, bleek de soort later in bijna alle rivieren voor te komen. Crombaghs keek op een ongewone manier, met ongewone instrumenten, op een ongewone plek naar ongewone dingen; op die manier is het logisch dat hij een ongewone waarneming deed. Maar wat betekent dit voor onze kennis over de natuur?

Biodiversiteitsdata gaan over veel meer dan statistiek alleen

Verspreiding rivierrombout 2010-2019

In het onderzoek van Sander Turnhout wordt de waarneming gevolgd vanaf de taalspelen van Witttgenstein, via veldbiologiepraktijken door data en techniek in de richting van statistisch verantwoorde ecologische monitoring ten behoeve van het natuurbeleid. Het sociaal-wetenschappelijke perspectief laat zien dat data ‘leven’ in een informatie-ecologie die bestaat uit mensen, opvattingen, soorten, technologie en beleid. Biodiversiteitsdata zijn als soorten: ze leven in een omgeving waar ze kunnen gedijen, ga je er te ruw mee om, dan gaan ze dood.

Sander Turnhout is strategisch adviseur SoortenNL en kwartiermaker Healthy Landscape. Op 9 januari promoveert hij op zijn proefschrift over biodiversiteitsdata "Following the River clubtail around. How games and grids transform networks of biodiversity recording and policy." Voorafgaand vindt het symposium “Over de (on)mogelijkheden van citizen science voor het monitoren van insecten” plaats, in de Radboud Universiteit te Nijmegen. Alle geïnteresseerden zijn welkom, opgeven kan via deze link.

Tekst: Sander Turnhout
Foto: Paul Schrijvershof (leadfoto: Rivierrombout)