COVID-19 en de handel in wilde dieren

Voorkomen van toekomstige pandemieën

COVID-19 houdt iedereen in zijn greep door de wereldwijde pandemie die deze nieuwe ziekte heeft veroorzaakt. De weg naar het voorkomen van toekomstige pandemieën ligt in een alomvattende, geïntegreerde benadering om de natuur wereldwijd te beschermen. Er zijn met name maatregelen nodig op de volgende vijf gebieden: 

1. Het elimineren van handel in, markten met en consumptie van wilde dieren waarbij een hoog risico wordt gelopen;
2. Het opstellen van maatregelen voor de instandhouding van de natuur en om veranderingen in de natuur, zoals verlies van leefgebied van wilde dieren, aan te pakken. Dit kan bijvoorbeeld door ontbossing tegen te gaan, aangezien aantasting en verlies van leefgebied verband houdt met de overdracht van zoönotische* en overdraagbare ziekten;
3. Het verbeteren van het beheer van vee om de overdracht van zoönosen te verminderen;
4. Ervoor zorgen dat er op een veilige manier aan de voedingsbehoeften van de armen op het platteland wordt voldaan, met name wanneer gemeenschappen afhankelijk zijn van wilde dieren voor eiwitten;
5. Grootschalige gedragsverandering om de vraag naar en de consumptie van risicovolle wilde dieren uit te bannen en tegelijkertijd verstoringen van de natuur die kunnen leiden tot zoönotische infectieziekten, te verminderen.

Aanpakken van handel in wilde dieren en wildmarkten met een hoog risico

WWF staat klaar om, voortbouwend op tientallen jaren ervaring, bij te dragen om de volgende specifieke en onmiddellijke prioriteiten aan te pakken: 

1. Sluit markten met en stop handel in diersoorten met een hoog risico, waaronder de risicovolle ‘natte markten’ waar wilde dieren worden verkocht voor menselijke consumptie, en zorg voor een effectieve handhaving hiervan. Dit betekent onder meer het hard aanpakken van de illegale en niet-gereguleerde handel in wilde dieren;
2. De vraag naar wildlife producten verminderen, met name die voor menselijke consumptie;
3. Het kennen, begrijpen en verzachten van de negatieve effecten die het sluiten van de wildmarkten voor armen op het platteland met zich meebrengt.

WWF ondersteunde de acties van de Chinese regering bij het sluiten van wildmarkten voor menselijke consumptie en dringt er ook bij andere landen op aan om snel soortgelijke regels vast te stellen. Dit vereist misschien een kritische doorlichting van het beleid voor de handel in wilde dieren en de handhaving hiervan; WWF heeft daarvoor haar technische expertise en capaciteit in het veld aangeboden.

Er is actie nodig op mondiaal niveau

Robuuste actie binnen alle disciplines is van cruciaal belang om toekomstige pandemieën in te perken. Dit vereist een gezamenlijke inzet van beleidsmakers, natuurbeschermers, wetenschappers en gezondheidsdeskundigen. Het is noodzakelijk dat met name de relevante autoriteiten dringende maatregelen nemen om: 

• Wildmarkten met een hoog risico te sluiten, met de nadruk op markten in stedelijke gebieden met een hoge bevolkingsdichtheid waarop producten van wilde dieren voor menselijke consumptie worden verkocht;
• De inspanningen ter bestrijding van de handel in wilde dieren te vergroten en om de handel in risicovolle diersoorten te stoppen, onder meer door middel van versterkte handhaving en grensoverschrijdende samenwerking;
• De inspanningen te verhogen om de vraag van consumenten naar risicovolle wildlifeproducten te verminderen;
• Het Verdrag inzake biologische diversiteit (CBD) op te roepen om dreigingen van zoönoses die verband houden met risicovolle diersoorten en risicovolle wildmarkten, met voorrang aan te pakken.
• De Global Health Security and Surveillance Agenda te versterken om mogelijke uitbraken van potentieel dodelijke ziekten te voorkomen, op te sporen en om erop te reageren, inclusief uitbraken die nog moeten worden geïdentificeerd;
• Te zorgen voor de effectieve uitvoering van het Verdrag inzake internationale handel in bedreigde soorten (CITES) door de 183 lidstaten;
• Meer maatregelen te nemen om het verlies aan biodiversiteit een halt toe te roepen, en ervoor te zorgen dat daarbij in de behoeften aan voedselzekerheid en gezondheid van lokale gemeenschappen tegemoet gekomen wordt.

Conclusie

Er zijn veel essentiële maatregelen nodig om een toekomst voor de natuur, mensheid, economie en volksgezondheid veilig te stellen. Het verminderen van de onmiddellijke risico’s voor de volksgezondheid die ontstaan op dit soort wildmarkten is, naast de bescherming van arme gemeenschappen tegen de gevolgen van het virus, nog pas de eerste fase van de actie. De volgende fase zal een grote verandering teweegbrengen in de manier waarop we over de levende planeet om ons heen denken en deze in stand houden. Naarmate de natuur verloren gaat en verstoord raakt, neemt de kans op pandemieën en andere besmettelijke ziekte-uitbraken toe. Het beschermen van de natuur helpt toekomstige pandemieën voorkomen en is daarmee een vorm van preventieve gezondheidszorg met een grotere veiligheid en economische stabiliteit wereldwijd tot gevolg.

*Zoönose: een ziekte of infectie die gewervelde dieren op mensen kunnen overdragen.

Tekst: WWF Nederland
Foto's: Roland Seitre, Nature Picture Library, WWF