Onderzoekers bouwen nieuw koraalrif

Vijf jaar geleden is koraalexpert Ronald Osinga samen met studenten begonnen met letterlijk stukjes koraal oprapen van de zeebodem voor de kust van het dorpje Shimoni en die te laten groeien op een kunstmatige structuur. "Inmiddels weten we dat glazen flessen die in beton zijn gegoten goed werken als ondergrond", zegt Osinga. "Voor mij is het razend interessant om te zien wanneer een rif groeit en wanneer niet". 

Beetje schoon is schoon genoeg 

In het begin van het project doken studenten twee keer per week onder water om het herstelde koraal schoon te poetsen met een tandenborstel. "Inmiddels weten we uit onze studies dat dit niet nodig is", zegt hoogleraar mariene dierecologie Tinka Murk. "Een beetje schoon is schoon genoeg". 

De wetenschappers denken dat het pakweg twintig jaar duurt voordat het rif volgroeid is en volledige biodiversiteit heeft ontwikkeld. Een gezond rif heeft zijn eigen huishouding: dieren eten het koraal schoon. Osinga: "Daarom is het zo belangrijk om een goed ontwikkelde biodiversiteit te hebben, dan is het rif het minst kwetsbaar. Wordt er een vissoort ziek, dan neemt een andere soort het schoon eten over". Om de aanwezigheid van vissen een beetje te stimuleren, worden er diverse soorten slimme rifstructuren, zoals zogenaamde vishotels, geplaatst.

Toekomstbestendig rif

Door klimaatverandering wordt de watertemperatuur hoger en daar kan op een gegeven moment het koraal niet goed tegen. Binnen biologische grenzen kijken de wetenschappers wat mogelijk is om een toekomstbestendig rif te bouwen. Zo onderzoeken ze nu of het helpt om het rif te plaatsen in de stroming of wat dieper waar de invloed van de zon iets minder is.

REEFolution is niet alleen interessant vanuit wetenschappelijk perspectief, in het project werken de wetenschappers ook samen met de lokale bevolking. Zo zijn er inmiddels vier lokale mensen opgeleid om zelf restauraties aan het rif uit te voeren.

Andere inkomsten

De samenwerking gaat nog veel verder. Een gezond rif kan de bestaanszekerheid van de lokale bevolking ook op een andere manier verbeteren dan alleen met vissen. Het gebied krijgt bijvoorbeeld een parkstatus, zodat het beschermd kan worden en er entreegeld gevraagd kan worden aan duikers. De duikers en andere toeristen kunnen overnachten in zogenoemde home stays en drankjes drinken van lokaal gekweekt zeewier.

Natuurlijk moeten toeristen ook eten en daarvoor moet er natuurlijk niet weer meer worden gevist, zeker niet weer met sleepnetten met staand wand. "Daar kunnen schildpadden en dugongs (een soort zeekoeien) in verdrinken en daar komen de toeristen juist voor", zegt Murk. De hoogleraar en haar collega’s hebben de lokale vissers ervan overtuigd dat een combinatie van gesloten gebieden en ecologisch vriendelijke vismethoden uiteindelijk voor iedereen het beste is.

Tekst: Mark van der Meijs, Wageningen University
Foto's: Ewout Knoester (leadfoto: duikers hangen stukjes koraal op die uiteindelijk een groot kunstmatig rif moet vormen)