Nieuwgebouwd koraalrif slaat aan

Naast het beschermen van koraalriffen krijgen nieuwe technieken zoals restoratie een steeds belangrijkere rol. De afgelopen jaren hebben wetenschappers meegewerkt om deze technieken te evalueren en verbeteren. Onderzoekers van WUR zijn er samen met de Stichting REEFolution en lokale organisaties in geslaagd om voor de kust van Zuidoost-Kenia een nieuw levend koraalrif aan te leggen.

De methode die de onderzoekers gebruikt hebben om de riffen aan te leggen bestaat uit twee stappen: eerst worden kleine stukken koraal opgehangen in speciale kweekstructuren (koraalbomen) waarin ze optimaal kunnen uitgroeien tot volwassen kolonies. Vervolgens worden de voorgekweekte koralen door duikers vastgezet op structuren die van tevoren op de zeebodem zijn geplaatst. Op deze manier kunnen kale zand- en puinvlakten weer worden omgetoverd tot levende koraalriffen.

Dezelfde ecologische rol

Zowel voor als na het bouwen van de koraalriffen hebben de onderzoekers gekeken hoeveel koraal en ander leven er in het gebied te vinden was. Ze hebben hierbij natuurlijke riffen vergeleken met kale vlakten en met de nieuw gebouwde riffen. Na twee jaar was de biodiversiteit en de hoeveelheid bodemdieren en vissen op de kale vlakten nog altijd extreem laag. Op het nieuwbouwrif vonden de onderzoekers veel meer soorten dieren en planten en goed groeiend koraal.

Ook zijn er veel jonge koralen gevonden, die zichzelf via een natuurlijke weg hebben genesteld op het nieuwe rif. “Dit is al een hele mooie ontwikkeling”, zegt Ronald Osinga, universitair docent mariene dierecologie in Wageningen en vanuit Nederland betrokken bij het project. “We zijn heel benieuwd hoe zich dit verder ontwikkelt. Nu is vooral de biodiversiteit van koralen nog laag, omdat de populatie nog voornamelijk bestaat uit de individuen die wij vanuit de kweek op de structuren hebben bevestigd. En ook de aanwezige vispopulatie is anders van samenstelling dan op het natuurlijke rif, maar vervult al wel dezelfde ecologische rol.”

Spelen met structuur

Het is vooral de hoeveelheid koraal op de structuren die bepaalt hoeveel de biodiversiteit op de nieuwe riffen toeneemt. Toch waren er ook interessante verschillen tussen de diverse typen structuren die zijn geplaatst. Uitgezette koralen bleken zich het beste te ontwikkelen op metalen kooien, terwijl natuurlijke vestiging van jonge koralen beter ging op betonnen structuren.

Een slimme combinatie van beide zou in de toekomst moeten zorgen voor het beste van twee werelden. “En soms loop je tegen iets onverwachts aan”, zegt Ewout Knoester, onderzoeker in Kenia. “Op betonstructuren met flessen erin kun je heel eenvoudig koralen uitzetten. Echter, zeeschildpadden vinden deze structuren prettig om op te liggen en hun schilden aan te schuren. Dat is natuurlijk fijn voor de schildpadden, maar niet zo goed voor de koralen die op deze structuren zitten. We overwegen nu om speciale rustplaatsen voor schildpadden toe te voegen aan het repertoire.”

Hulp van dorpelingen

Het project in Kenia wordt voor een groot deel uitgevoerd door bijgeschoolde vissers uit de naburige dorpjes. Zij hebben een training gekregen in duiken, in het bouwen van koraalriffen en in het beheren van visstanden. Met de komst van de nieuwe riffen hopen zij op een kustgebied dat ecologisch stabieler wordt en meer inkomsten opbrengt voor de lokale economie.

Meer informatie

• Het artikel is verschenen in het wetenschappelijke tijdschrift Frontiers in Marine Science.

Tekst: Wageningen University & Research
Foto's: Ewout Knoester (leadfoto: de vissen weten het herstelde koraal massaal te vinden)