Rode zonnewijzer. Volwassen libellen zijn niet alleen mooi maar zijn ook een handige indicator voor de kwaliteit van zoetwater.

Nieuwe atlas voor libellen van West- en Centraal-Azië

Naturalis Biodiversity Center
30-OKT-2021 - De biodiversiteit van zoetwaterecosystemen in West- en Centraal-Azië staat zwaar onder druk. Kennis over de verspreiding van zoetwaterfauna van belang is voor de bescherming en het behoud van aquatische habitats. Daarom hebben Naturalis Biodiversity Center en De Vlinderstichting gewerkt aan een verspreidingsoverzicht van de libellen in West- en Centraal-Azië.

In grote delen van het Midden-Oosten en Centraal-Azië is water van nature schaars. Klimaatverandering kan daardoor al snel leiden tot het verdwijnen van deze biotoop

De in oktober verschenen Atlas of the dragonflies and damselflies of West and Central Asia is het resultaat van een internationale samenwerking van auteurs en libellenwaarnemers uit een groot aantal landen. De publicatie beschrijft de verspreiding van alle 175 soorten libellen die ooit in één van de 24 landen van West- en Centraal-Azië, inclusief het Midden-Oosten, werden waargenomen.

Klein verspreidingsgebied

Libellen behoren samen met vissen tot de best onderzochte diergroepen in zoet water en zijn een belangrijke indicatorgroep voor de diversiteit en kwaliteit van zoetwaterbiotopen. Met de gegevens uit het boek is het mogelijk om gebieden aan te wijzen die vanwege het voorkomen van bedreigde soorten extra bescherming verdienen. 

De libellenfauna van het gebied bestaat uit een mix van soorten uit Europa en noordelijk Azië (Palaearctische soorten), soorten uit tropisch Afrika en soorten uit tropisch Azië, aangevuld met woestijnsoorten. In enkele regio’s komen soorten voor met een klein verspreidingsgebied; dit in combinatie met de achteruitgang van de kwaliteit van biotopen en verdroging door klimaatverandering kan bij die libellen leiden tot uitsterven.

De Syrische beekjuffer is een voorbeeld van een soort waarbij biotoopvernietiging en in toenemende mate klimaatsverandering voor een sterke achteruitgang hebben gezorgd

Het gaat daarbij onder meer om soorten die beperkt zijn tot de berggebieden van het zuidwesten van Saudi-Arabië en Jemen en soorten die grotendeels beperkt zijn tot Israël en Libanon. Politieke instabiliteit in delen van de regio is een complicerende factor bij de bescherming. Zo is de Jemenitische glazenmaker slechts bekend van acht locaties in de bergen van Jemen. Van deze soort zijn geen foto’s bekend en van het biotoop weten we weinig meer dan dat ze gevonden is bij stromend water tussen de 1900 en 2800 meter hoogte. 

Impact van klimaatverandering

Het boek wordt gepubliceerd als supplement van het tijdschrift Brachytron van de Nederlandse Vereniging voor Libellenstudie en de Libellenvereniging Vlaanderen. Een groot deel van de oplage wordt gratis verspreid onder biologen en natuurbeschermers in het Midden-Oosten en Centraal-Azië. Daarnaast zijn de gegevens beschikbaar gemaakt via GBIF zodat de informatie zoveel mogelijk beschikbaar is voor gebruik. Naturalis gebruikt de data momenteel voor het modelleren van de impact van klimaatverandering om zo de toekomstige verspreiding van de soorten in deze regio voor het jaar 2050 en 2100 in te schatten.

Meer informatie

Atlas of the dragonflies and damselflies of West and Central Asia is geschreven door J.-P. Boudot, S. Borisov, G. De Knijf, R. H. A. van Grunsven, A. Schröter & V. J. Kalkman.
Dit project is mogelijk gemaakt met steun van NLBIF. 

Tekst: Vincent Kalkman, Naturalis Biodiversity Center
Foto's: Robert Ketelaar (leadfoto: rode zonnewijzer); Geert De Knijf; Paul Schrijvershof

  

  

Laatste berichten

Zie ook