Volop herfstkleuring; gaat zeer warme week voor vertraging zorgen?
De Natuurkalender, GLOBE Nederland, Wageningen UniversityDat de herfstkleuring ondanks de hoge temperaturen in oktober normaal verloopt en niet pas later is begonnen, komt waarschijnlijk door de combinatie van de droogte eerder dit jaar en de minimumtemperaturen dicht bij het vriespunt eind september. Vooral meerdere dagen met lage temperaturen zorgen dat de productie van bladgroen stopt. Dan worden de andere pigmenten, die ook in het blad aanwezig, zijn zichtbaar. De komende week ligt de gemiddelde temperatuur bijna vijf graden boven normaal, met zeer hoge minimumtemperaturen. Mogelijk neemt de snelheid van bladverkleuring daardoor nog af.
Op dit moment vallen al heel wat verkleurde bladeren naar beneden. Tussen de bladsteel en de tak heeft zich een kurklaagje gevormd, dat door de kracht van de wind en onder het extra gewicht van de regendruppels sneller afbreekt dan als het windstil en droog is. Maar bij heel veel bladeren is het kurklaagje nog niet of nauwelijks gevormd, zodat het blad voorlopig nog niet valt.
Tot nu toe redelijk normaal jaar
De herfstkleuring verloopt over het algemeen normaal dit jaar in vergelijking met voorgaande jaren, al zit er wel verschil tussen verschillende boomsoorten. Het verloop van de herfstkleuring lijkt wel iets later dan een gemiddeld jaar zoals vijftig jaar geleden normaal was. Dat blijkt uit langjarige herfstwaarnemingen die in het kader van De Natuurkalender zijn gedaan. Verder hebben we diverse GrowApp timelapse-video’s geanalyseerd. Op diverse plaatsen in het land maken vrijwilligers en scholieren in het kader van het GLOBE programma al enkele jaren regelmatig met de GrowApp een foto van een boom, tuin of straat. Het geeft ons mooi inzicht of jaren van elkaar verschillen, en hoe ze verschillen. Hieronder presenteer ik diverse voorbeelden.
Link naar de GrowApp timelapse video.
Link naar de GrowApp timelapse video.
Link naar de GrowApp timelapse video.
Link naar de GrowApp timelapse video.
Link naar de GrowApp timelapse video.
Link naar de GrowApp timelapse video.
Link naar de GrowApp timelapse video.
Link naar de GrowApp timelapse video.
Link naar de GrowApp timelapse video.
Percentage verkleurde blaadjes schatten
Van een aantal bomen bepaal ik bij ieder bezoek van op tien willekeurige plaatsen in de boom van tien bladeren het aantal verkleurde bladeren. Opgeteld levert dat een schatting van het percentage verkleurde bladeren. In de onderstaande grafieken is het verloop van de bladverkleuring te zien in de verschillende jaren. Hierin is te zien dat de bladverkleuring in 2022 tot nu toe vrij vroeg verloopt. Van de berk in de Lumentuin van Wageningen University was de bladverkleuring enkel in 2015 eerder dan dit jaar.
Link naar de GrowApp timelapsevideo
Link naar de GrowApp timelapsevideo
Zeer warme afsluiting van oktober
De komende dagen ligt de temperatuur ver boven de normale temperatuur voor deze tijd van het jaar. Ook de nachten verlopen warm. Het is de vraag of de hoge temperaturen voor een vertraging in de bladverkleuring gaan zorgen. Meestal zien we dat als het bladverkleuringsproces eenmaal op gang is gekomen, het ook door gaat. Om het effect van de hoge temperaturen in beeld te brengen, is het dus belangrijk en interessant om foto’s met de GrowApp te blijven maken, of te gaan maken. Scholieren uit allerlei landen in Europa doen mee aan de herfstcampagne van het internationale GLOBE programma om het verloop van de bladverkleuring door heel Europa in beeld te brengen. Zie ook de Najaarscampagne van GLOBE Nederland.
Tekst: Arnold van Vliet, De Natuurkalender, Wageningen University en GLOBE Nederland
Beeld: Arnold van Vliet; De Natuurkalender; GrowApp.today