Vliegend herten worden aangetrokken door kwijnende eiken met bloedende wondjes. De vrouwtjes drinken van het vocht dat uit de wondjes sijpelt, en mannetjes gaan elkaar te lijf om de paringsbereide vrouwtjes. Een ware gladiatorenstrijd. waarbij louter de sterkste het recht verwerft om met een vrouwtje te mogen paren. Ondanks de harde strijd, waarbij menig mannetje van de boom wordt gekieperd, lopen ze zelden schade op. Toch zijn er vaak diverse dode dieren of resten ervan te vinden onderaan een dergelijke boom. Klaarblijkelijk trekt zo'n boom de aandacht van potentiële predatoren.
Cameraval
Afgelopen seizoen werd in Twente zo’n sapboom gevonden, met veel koppen en schilden van het vliegend hert eronder. De achterlijven ontbraken en er zaten gaatjes in de dekschilden. Aanvankelijk werd gedacht dat vogels de kevers hadden opgegeten. Om hier zekerheid over te krijgen hingen Mark Zekhuis en Gerard Oonk een aantal cameravallen op, die een verbluffende bedrijvigheid vastlegden. De beelden van de cameraval laten zien dat vele dieren kwamen drinken en eten bij deze lekkende boom, in een verder droog zandlandschap waar nergens wat te drinken was. Eerder had Gerard wel eens een wespendief, buizerd en boommarter bij zo'n sapboom in beeld gehad, maar toen kon hij geen predatie vaststellen.
Veel dieren op bezoek
Misschien komt het door het gisten van die suikers in het boomsap, of gewoon door het vocht, dat dieren deze drinkplek ruiken en zo ontdekken. We zien dat niet alleen het vliegend hert op de drinkplaats komt, maar ook atalanta, gehakkelde aurelia, bont zandoogje, hoornaar en verschillende soorten vliegen. Buiten de camera om zagen we ook grote vos, grote weerschijnvlinder en verschillende mieren en kevers bij de wonden. Ook in de nacht komen er blijkbaar insecten op af, zoals rood weeskind en andere nachtvlinders. Maar wat verrassend was voor ons, is dat ook vogels en zoogdieren doelbewust bij die sapplekken komen drinken. Verschillende koolmezen, grote bonte spechten en boommarters deden dit.
Boommarter pakt vliegend hert
Maar het leukste is natuurlijk dat er ook weer andere dieren op deze insecten afkwamen. We zien een wijfje boommarter, dat op stap is met haar jong, meerdere keren langskomen om te drinken en vliegend herten te pakken. Dus die gaatjes in die dekschilden waren de tandafdrukken van een boommarter! De spechten lijken helemaal niet geïnteresseerd in de grote kevers. Ook zien we een gaai die een hoornaar pakt, en een grootoorvleermuis die een rood weeskind van de wond afplukt. Zo blijkt dat een lekkende wond op een eik een bron van leven is voor anderen.
Tekst: Mark Zekhuis, Landschap Overijssel en John Smit, EIS Kenniscentrum Insecten
Beelden: Gerard Oonk