Zeldzame Appelgeurrussula nog te vinden in Baaknol

Het aantal soorten paddenstoelen viel tijdens de excursies van dit jaar nogal tegen vergeleken dezelfde periode van vorig jaar. Alleen tijdens de laatste excursies leken de aantallen pas in vergelijking met andere jaren normaal te zijn geworden. Het viel afgelopen vrijdag 10 november nogal op hoeveel jonge paddenstoelen er nog werden aangetroffen. Blijkbaar heeft de warme herfst voor een later paddenstoelenseizoen gezorgd. Veel soorten kwamen nu pas in grote aantallen tevoorschijn en werden in een nog onderontwikkeld stadium aangetroffen. Eén van die soorten was de zeer zeldzame Appelgeurrussula, (Russula torrulosa, Rode Lijst: ernstig bedreigd). Deze mooie Russula vonden we in de Baaknol bij Schoorl (NH). Het is natuurlijk fantastisch om deze soort zo laat in het jaar nog tegen te komen, zeker omdat dit exemplaar voor ons de eerste Appelgeurrussula van het seizoen was. Appelgeurrussula's leven in symbiose met Dennen (Pinus) en kunnen nauwelijks verzuring en vermesting verdragen.

De Appelgeurrussula is nog steeds in de Baaknol te vinden, ondanks zijn gevoeligheid voor verzuring en vermesting. Dit is zeer bijzonder, want landelijk is de soort vrijwel verdwenen. Hier in de Baaknol lijkt de soort nog in aantal voor te komen en werd het afgelopen decennium meermalen gevonden. De Appelgeurrussula is niet alleen een zeldzame soort, maar ook een hele mooie Russula. En Russula’s zijn over het algemeen moeilijk te determineren. Het klinkt misschien een beetje vreemd dat de meest gekleurde paddenstoelen van ons land het meest lastig op naam te brengen zijn, maar daar moeten we het  helaas wel mee doen.

Determineren van een Russula

Er moet veel gebeuren om Russula’s volgens de regels te determineren. Eerst wordt de soort  op morfologische gronden op naam gebracht, maar dat is niet voldoende. Er moet ook een sporé worden aangelegd, foto’s van sporen worden gemaakt met daarop de sporenornamentatie en zelfs foto’s van de hoedhuidstructuur. Als het effe kan moeten ook nog een of enkele gedroogde exemplaren veiligstellen. En niet te vergeten ook een vers monster nemen voor DNA-analyse.

De Appelgeurrussula is ook politiek  een gevoelige soort vanwege de kapplannen van zijn leefgebied. De hoedanigheid van de Baaknol, een onderdeel van de Staatsbossen van Schoorl, staat namelijk al jaren ter discussie. Als het dennenbos wordt gekapt, is het waarschijnlijk gebeurd met de Appelgeurrussula in Nederland. En met deze soort  zullen er meer soorten verdwijnen of extra gevaar lopen dit lot te ondergaan. Er komen in het gebied namelijk veel gevoelige paddenstoelensoorten voor van dennenbossen die elders in Nederland vrijwel zijn verdwenen maar hier nog te vinden zijn in hun laatste geschikte leefgebied.

Tekst en foto’s: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging
Kaart: NDFF