Ondiepe voedselrijke oeverzones in de beschutting van de eilanden zijn belangrijke kraamkamers voor allerlei soorten vis (eenmalig exclusief WMR)

Nieuwe eilanden Marker Wadden aantrekkelijk voor vissen

Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), Sportvisserij Nederland, Wageningen Marine Research
17-JAN-2024 - Onderzoekers van Wageningen Marine Research, Sportvisserij Nederland en het Nederlands Instituut voor Ecologie hebben de afgelopen jaren samen studies gedaan naar het ecologisch functioneren van de recent aangelegde natuureilandengroep Marker Wadden voor vissen. Uit een drietal wetenschappelijke artikelen blijkt dat allerlei vissen de nieuwe habitats zeer aantrekkelijk vinden.

Beschut gelegen oeverzones blijken belangrijke opgroeigebieden

Vooral de oeverzones die beschut liggen blijken zeer soortenrijk en vormen een ideale kraamkamer voor veel soorten vissen. Ondiepe oeverzones bieden jonge vissen bescherming, voedsel en goede opgroeikansen. Daarnaast zijn ze zeer belangrijk als kraamkamer. De oevers van het Markermeer bestaan vooral uit steile, harde oevers van stortsteen en basaltblokken waar wind en golfslag vrij spel hebben. De aanleg van de Marker Wadden betekent dus een forse toename van de hoeveelheid zachte oevers: ondiepe oeverzones met een geleidelijke overgang van water naar land. Door de eilandenstructuur ontstond maar liefst zestien procent meer oever en vijfmaal zoveel zachte oever als daarvoor, terwijl de Marker Wadden slechts één procent van de totale oppervlakte van het Markermeer innemen. Samen met andere natuurontwikkelingsprojecten, zoals Trintelzand, nam de totale oeverlengte van het Markermeer met dertig procent toe – van 284 kilometer in 2016 tot 370 kilometer in 2021 – en vertienvoudigde de hoeveelheid zachte oevers.

Voor het onderzoek naar paai- en opgroeigebieden voor vissen zijn intensieve visstandbemonsteringen uitgevoerd met als doel het voorkomen en de dichtheden van vislarven en jonge vissen in het voorjaar en in de zomer te bepalen

Stimulans snelle groei flora en fauna op land en onder water

De nieuw aangelegde, ondiepe oeverzones van de Marker Wadden versterken op verschillende manieren het ecologisch herstel van het Markermeer. De eilanden van de Marker Wadden zijn namelijk aangelegd als ringdijken van zand uit de diepere ondergrond van het Markermeer. Daarna zijn de ontstane compartimenten opgevuld met voedselrijk sediment en slib afkomstig van voormalige zeeafzettingen in de bovenlaag van de bodem van het Markermeer. De voedselrijke, ondiepe oeverzones die zo ontstonden, stimuleerden een snelle groei van oever- en onderwatervegetatie, bodemfauna, zoöplankton en jonge vissen.

Nieuwe leefgebieden ook populair bij volwassen vissen

Ook volwassen vissen maken dankbaar gebruik van de nieuwe Marker Wadden. Onderzoek aan met zenders uitgeruste volwassen vissen toont aan dat de archipel naast paaigebied ook belangrijk foerageergebied is. Voor bodemfauna-etende soorten als blankvoorn en brasem nam het belang van die gebieden echter af in de loop van de zomer. Deze vissoorten verspreiden zich dan over het gehele Markermeer. Voor roofvissen als baars en snoekbaars bleven de ondiepe wateren tussen de eilanden jaarrond aantrekkelijk vanwege de grote hoeveelheden jonge vis in de ondieptes. Ook benutten veel vissen regelmatig de dertig meter diepe zandwinputten die door de aanleg van de Marker Wadden ontstaan zijn, maar onduidelijk is nog of ze daar rust, veiligheid of voedsel zoeken.

Vismonitoring met fuiken in de geulen van de Marker Wadden

Kennis- en Innovatieprogramma Marker Wadden

Marker Wadden is een eilandengroep die sinds 2016 aangelegd wordt in het Markermeer. In het kader van het Kennis- en Innovatieprogramma Marker Wadden (KIMA) wordt onderzocht hoe de wetlands op en rond de nieuw gevormde eilanden zich ontwikkelen en worden benut door onder meer vissen en vogels.

Tijdens het KIMA-programma is kennis gegenereerd op het gebied van bouwen met slib en zand, het diverse en voedselrijke ecosysteem, en adaptieve governance. Na het succes van dit eerste KIMA-programma zijn de onderzoekspartners Natuurmonumenten, Deltares, Wageningen Marine Research, Sweco en Witteveen+Bos dit jaar gestart met KIMA 2.0. In het vervolgproject ligt de focus op het functioneren van de Marker Wadden als motor voor een duurzame ontwikkeling van het hele Markermeer en de duurzame instandhouding van de Marker Wadden zelf, zowel in fysieke zin als wat natuurwaarden betreft.

Meer informatie

Gerelateerde papers:

Gerelateerd rapport:

Sites KIMA I en KIMA II:

Eerder gepubliceerd artikel in Wageningen World:

Tekst: Joep de Leeuw, Marijke Clarisse & Cecile Leuverink, Wageningen Marine Research
Foto's: Joep de Leeuw (leadfoto: ondiepe voedselrijke oeverzones in de beschutting van de eilanden zijn belangrijke kraamkamers voor allerlei soorten vis); Jeroen Schokker

  

  

Laatste berichten

Zie ook