Vogels kijken: acht tips voor beginners

Een blauworanje flits, in je ooghoek. Wat was dat?! Dat lijkt… dat lijkt wel een ijsvogel. Ja! Hij zit nu daar! Vogels kijken is spannend én ontspannend. Het kan samen (excursie, vriend(in)), of juist lekker in je eentje. Het is beter voor de gezondheid dan drinken op het terras en het kan óveral (ook op het terras). Nu het ook nog hip is, heb je geen redenen om níet in de stilte van de natuur te vogelen.

Wacht, storm nu niet zomaar naar buiten om in het wilde weg naar een vogel te kijken. Meer plezier heb je er namelijk van met deze tips. Dan weet je ook nog vrij zeker dat je niet per ongeluk iets doet wat vogels of andere natuur schaadt.

1. Bereid je (niet) voor

In principe is er geen voorbereiding nodig om vogels te kijken, helemaal niet als je met tuinvogels begint. Maar in de praktijk is vogelen met een verrekijker wél tien keer zo leuk. Leen er anders eentje.

Verder is het fijn als je een app of vogelgids op zak hebt om vogels te herkennen. Sommige mensen mogen graag een logboekje bijhouden, vergeet dan je pen en papier niet. En natuurlijk eten en drinken voor onderweg en afhankelijk van het seizoen jouw zonnebrandcrème of stevige schoenen.

2. Bekijk vogels overal

Als beginnende vogel-kijker denk je misschien dat je eerst op zoek moet naar wilde natuur om vogels te vinden. Dat is gelukkig niet zo. Vogels zijn aanpassers en als je eenmaal begint met kijken, zie je ze overal. Parken, kerkhoven, marktpleinen, grachten en zelfs daken zijn inmiddels leefgebied voor vogels. En natuurlijk jouw eigen achtertuin of straat waar langs de bomen boomkruipers kruipen en in de zomer gierzwaluwen gieren.

3. Benut vogelkijkhutten

Ben je op vakantie, een weekendje weg of op bezoek in een andere stad; ga dan eens naar een vogelkijkhut en laat je verrassen door de vogelsoorten die er komen. Vaak staan die hutten op strategische plaatsen, waar veel of mooie soorten te zien zijn en heb je een goed zicht, zonder dat de vogels jou opmerken. Daardoor komen ze dichtbij en kun je rustig kijken.

4. Geef vogels niet het idee dat je ze wilt opeten

Als je dichtbij vogels komt, denken ze dat je ze wilt opeten en vliegen ze weg. Dat kost ze tijd die ze nodig hebben om te paren, te broeden, voedsel te zoeken voor hun jongen of zich vet te eten voor ze wegtrekken naar warmere oorden. Verder kost het ze energie die ze zeker in de winterkou niet kunnen missen, en als ze voedsel zochten, kost het zo ook nog een maaltijd. Ook al ben je helemaal niet van plan ze op te eten: de vogels weten dat niet, dus respecteer hun grenzen.

Kortom: praat niet te hard, zet je telefoon uit, laat je hond thuis en bovenal: kom niet te dichtbij. Als ze alert opkijken, alarmgeluiden maken of zelfs opvliegen, moet je meer afstand houden.

5. Laat nesten met rust

Laat vogelnesten altijd met rust. Kom er niet bij in de buurt, fotografeer ze niet, kijk er gewoon niet naar. Als je broedende vogels verstoort, bestaat de kans dat het hele legsel verloren gaat. De eieren of jongen worden al snel opgegeten door een roofdier als de ouders er niet zijn. Of de ouders worden zo bang dat ze niet meer terugkomen en dan verhongeren de jongen of komen de eieren nooit uit. Zie je per ongeluk een nest, loop dan rustig weg.

6. Wees een goede gast

Als je vogels kijkt, wees dan een goede gast en laat je vogelkijkplek achter zoals je hem vond. Gooi dus nooit afval in de natuur en vertrap geen planten of paddenstoelen. Sluit hekken achter je, blijf op paden als de terreinbeheerder dat vraagt (let op de borden) en betreed niet ongevraagd privéterreinen.

7. Ga op excursie

Hoor je dat deze duif niet roekoe zegt, maar roekoekoe? Tel maar, drie klanken, dat is dus een Turkse tortel. Nergens leer je zoveel als van de ervaringen van andere vogelaars. Ga dus eens mee op een excursie van Vogelbescherming en laat je verrassen door de kennis en het enthousiasme van de excursieleiders. Dan weet je ook meteen zeker dat je vogels ziet. Van 11 tot 19 mei vindt de Nationale Vogelweek plaats en bieden we honderden - veelal gratis - vogelexcursies in het hele land aan. Bekijk de excursies van de Nationale Vogelweek.

8. Verspreid de liefde en het respect voor de natuur

Als je langs de weg staat met je verrekijker, vragen voorbijgangers soms geïnteresseerd wat je in hemelsnaam doet. Neem dan rustig de tijd om jouw meest interessante waarnemingen met hen te delen. Een buizerd die wordt aangevallen door kauwtjes of een zilverreiger in de wei: vaak gaat er een wereld voor ze open. Zo plant je een zaadje dat hopelijk uitgroeit tot liefde en respect voor de natuur. En de bereidheid haar te beschermen.

Tekst: Vogelbescherming Nederland
Foto's: Jankees Schwiebbe; Hans Peeters; Koos Dansen