Historische verklaring biedt hoop voor bedreigde rivierdolfijnen in de wereld

Sinds de jaren 80 is de populatie van rivierdolfijnen met 73 procent afgenomen als gevolg van een groot aantal bedreigingen, waaronder niet-duurzame visserij, waterkrachtdammen, vervuiling door landbouw, industrie en mijnbouw en habitatverlies. De recente dood van meer dan 150 rivierdolfijnen in het door droogte geteisterde Tefé-meer in het Amazonegebied laat zien dat klimaatverandering een steeds grotere bedreiging vormt voor hun overleving.

Historische verklaring

De ‘Global Declaration for River Dolphins’ die is aangenomen door Aziatische en Zuid-Amerikaanse landen in het verspreidingsgebied van Colombia tot India, heeft als doel de achteruitgang van alle soorten rivierdolfijnen een halt toe te roepen en de meest kwetsbare populaties te laten toenemen. De verklaring ondersteunt de collectieve inspanningen om de overgebleven rivierdolfijnsoorten te beschermen, door het ontwikkelen en financieren van maatregelen om kieuwnetten uit te bannen, vervuiling te verminderen, onderzoek uit te breiden en beschermde gebieden te vergroten.

"Deze historische verklaring creëert een routekaart voor het herstel van rivierdolfijnpopulaties over de hele wereld – en biedt echte hoop voor het voortbestaan van deze iconische soorten ondanks de enorme bedreigingen waarmee ze worden geconfronteerd," zegt Stuart Orr, Global Freshwater Lead voor het WWF, dat samenwerkt met partners om de verklaring te ondersteunen.

"Maar deze verklaring gaat over meer dan alleen het redden van rivierdolfijnen: het gaat ook over het verbeteren van de gezondheid van hun grote rivieren, die de levensader zijn van zoveel gemeenschappen en economieën en die kritieke ecosystemen van regenwouden tot delta's in stand houden," voegt Orr eraan toe.

Beschermingsinspanningen

Rivierdolfijnen leven in enkele van de belangrijkste rivieren ter wereld, waaronder de Amazone en de Orinoco in Zuid-Amerika en de Ayeyarwady, Ganges, Indus, Mekong, Mahakam en Yangtze in Azië. Deze rivieren voorzien honderden miljoenen mensen van water, van inheemse volken en lokale gemeenschappen in afgelegen gebieden tot de bewoners van megasteden. Deze rivieren bewateren enorme hoeveelheden landbouwgrond, voorzien de industrie en het bedrijfsleven van brandstof en houden een rijkdom aan wilde dieren in stand.

Hoewel het algemene beeld wereldwijd somber is, zijn beschermingsinspanningen succesvol gebleken in het stoppen van de achteruitgang van sommige soorten rivierdolfijnen, waaronder in enkele van de meest dichtbevolkte rivierbekkens ter wereld, zoals de Indus en de Yangtze.

In Pakistan is de populatie van bedreigde Indus rivierdolfijnen de afgelopen twintig jaar bijna verdubbeld dankzij collectieve actie van de overheid, gemeenschappen en NGO's, waaronder WWF. Er zijn echter nog steeds maar zo'n tweeduizend dolfijnen in de Indus-rivier en WWF werkt samen met gemeenschappen om vervuiling tegen te gaan, dolfijnen vrij te laten die verstrikt zijn geraakt in vistuig en dolfijnen te redden die vastzitten in irrigatiekanalen.

Het aantal ernstig bedreigde Yangtze bruinvissen – de enige zoetwaterbruinvis ter wereld zonder vin – is de afgelopen vijf jaar met 23 procent toegenomen. Dit is de eerste toename sinds het begin van de metingen en is het resultaat van strenge beschermingsmaatregelen en inspanningen voor het behoud. Desondanks zijn er nog steeds maar 1.249 Yangtze bruinvissen zonder vin.

Kracht van partnerschappen

Ondertussen heeft het innovatieve elektronische pingerproject van WWF met succes voorkomen dat dolfijnen in de Mahakam-rivier in Indonesië stierven doordat ze per ongeluk verstrikt raakten in kieuwnetten, wat de grootste directe bedreiging was voor de laatste tachtig dolfijnen in de rivier. Het project resulteerde daarnaast in een toename met 40 procent van de gemiddelde vangst voor lokale vissers en geen dure dolfijnschade aan hun netten.

Het Zuid-Amerikaanse rivierdolfijninitiatief heeft ook de kracht van partnerschappen aangetoond, door organisaties samen te brengen om de wetenschap te bevorderen, rivierdolfijnen te merken en via satellieten meer te weten te komen over hun bewegingen en gedrag, en bewustwording te creëren over de rol van rivierdolfijnen – en de bedreigingen voor hun overleving.

"Inspirerende instandhoudingsinspanningen op lokaal en nationaal niveau hebben ongelooflijke resultaten opgeleverd, maar de vooruitgang is beperkt en de bedreigingen blijven enorm. Daarom is de verklaring van vitaal belang: we hebben collectieve wereldwijde inspanningen nodig om het voortbestaan van alle zes soorten rivierdolfijnen op de lange termijn te garanderen," aldus Daphne Willems, WWF Lead River Dolphin Rivers initiative. "En niet alleen hun overleving, want bloeiende rivierdolfijnpopulaties duiden op gezonde rivieren – en die vormen de basis voor bloeiende gemeenschappen."

"De verklaring is een duidelijke toezegging van deze landen voor een betere toekomst voor rivierdolfijnen, rivieren en mensen. Samen kunnen we echte vooruitgang boeken en laten zien dat een natuurpositieve, veerkrachtige en duurzame toekomst mogelijk is."

Tekst: WWF Nederland
Foto's: Shutterstock / COULANGES / WWF-Sweden (leadfoto: rivierdolfijnen in de Amazone); F. Trujillo