De eerste geelvleugelamazone maakt een vrije vlucht in de natuur van Aruba

In 2022 werden meerdere Lora's en andere gestroopte dieren illegaal over zee naar Aruba gesmokkeld. Van de 25 overlevende Lora's werden de eerste negen begin januari met succes vrijgelaten in de natuur van Aruba, in Parke Nacional Arikok. Dit is onderdeel van het herintroductieplan van FPNA. De natuurorganisatie zal naar verwachting de resterende lora’s vrijlaten tijdens twee andere ‘release-evenementen’ in de loop van deze maand. De herintroductie van de Lora maakt deel uit van het Species Conservation & Reintroduction Program van FPNA, dat tot doel heeft de komende decennia een zelfvoorzienende wilde populatie op Aruba te vestigen.

Waarom is de Lora uitgestorven op Aruba?

De Lora (Amazona barbadensis) is al meer dan een halve eeuw een lokaal uitgestorven soort op Aruba, maar neemt nog steeds een belangrijke plaats in in het erfgoed van het eiland en in de harten van de gemeenschap. Een papegaaiensoort die bekend staat als zeer sociaal en intelligent en die ooit veel lokale bewoners verblijdde met zijn prachtige aanwezigheid in de natuur van Aruba, totdat ze in 1947 uitstierven. Populaties van deze soort zijn blijven bestaan op geïsoleerde plaatsen op Bonaire en Curaçao, en ook in noordelijke delen van Venezuela en de Venezolaanse eilanden Margarita en La Blanquilla. De Lora is in 2021 op de Rode Lijst van bedreigde soorten van de IUCN gezet, maar momenteel wordt de totale wilde populatie op minder dan 10.000 individuen geschat. Specifiek voor Aruba geldt dat de Lora wettelijk beschermd is op grond van de Natuurverordening.

Tot op heden zijn er veel bedreigingen voor de Lora-populaties, waarvan de meeste van menselijke oorsprong zijn. Met name op Aruba werd de Lora uitgeroeid vanwege stroperij voor de handel in huisdieren of gedood omdat hij als een landbouwplaag werd beschouwd. Naast menselijke bedreigingen vormen ook roofdieren zoals huiskatten en ratten een grote bedreiging voor het voortbestaan van de Lora. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is de Boa constrictor niet de oorzaak van het verdwijnen van de Lora op Aruba, aangezien de Boa pas begin jaren negentig op het eiland werd ‘geïntroduceerd’. Deze slang wordt tegenwoordig niet beschouwd als een van de belangrijkste bedreigingen voor het voortbestaan van de Lora, omdat ze een beperkte voedselinname hebben in vergelijking met ‘warmbloedige’ roofdieren, en daarnaast ook steeds vaker voorkomen in verstedelijkte gebieden dan in de natuur. Een andere belangrijke bedreiging die het uitsterven van de Lora veroorzaakte, is het verdwijnen van hun leefgebied als gevolg van ontbossing voor ontwikkeling.

Waarom is de herintroductie van de Lora belangrijk?

De Lora speelde een onderscheidende ecologische functie voor het eiland, met name bij de verspreiding van zaden. Dat droeg bij aan de verspreiding van specifieke inheemse planten en bomen, die op hun beurt een breder scala aan dieren in het wild ondersteunden. Daarom is de herintroductie van de Lora niet alleen belangrijk, maar ook noodzakelijk omdat het de lokale habitatten ten goede komt, de biodiversiteit verbetert en bijdraagt aan de algehele gezondheid van de verschillende ecosystemen van Aruba. Het doel van FPNA is om een zelfvoorzienende Lora-populatie op Aruba te creëren, door een wilde populatie van de Lora te herintroduceren en te herstellen voor toekomstige generaties.

Het is belangrijk om in gedachten te houden dat de vrijlating van de 25 overlevende Lora’s dit jaar nog maar het begin. De wilde populatie zal jaarlijks moeten worden aangevuld voordat deze groot genoeg is om zichzelf in stand te houden. Momenteel zijn de Lora’s anderhalf jaar oud en ze zullen zich pas voortplanten als ze ongeveer zeven jaar oud zijn. Het zal dan ook nog tientallen jaren duren voordat er op Aruba sprake is van een zelfstandige populatie.

Bedreigingen voor de nieuw geïntroduceerde Lora-populatie verminderen

Om het doel van een zelfvoorzienende populatie op Aruba te bereiken, zal FPNA de nodige instandhoudingsmaatregelen nemen – waaronder wetenschappelijk onderzoek en monitoring, bewustmaking, het stimuleren van educatie en betrokkenheid van de gemeenschap – terwijl het blijft aandringen op beleidsontwikkeling en handhaving om de Lora samen met andere inheemse vogelsoorten te beschermen.

Om de bedreigingen van de mens te verminderen, zal FPNA een nationale bewustmakingscampagne starten om de gemeenschap van Aruba voor te lichten over het belang van de bescherming van de Lora. FPNA ontwikkelt ook educatief materiaal om te delen met de gemeenschap van Aruba en specifiek met scholen over het hele eiland. Als onderdeel van de herintroductie zal FPNA haar inspanningen voortzetten om voor de Lora geschikte habitatten bescherming te bieden. Daarmee werkt FPNA aan parallelle instandhoudingsinspanningen, zoals het Flora Biodiversity Enhancement Program. Daarbij worden inheemse en bedreigde struik- en boomsoorten – waaronder voedselbronnen voor de Lora – gebruikt voor habitatherstel. Daarnaast verdubbelt FPNA haar inspanningen om het promoten van natuurvriendelijke tuinen en tuinieren bij lokale tuineigenaren te promoten.

De Boa constictor, een niet-inheemse soort op Aruba, blijft een potentieel roofdier dat onmogelijk uit te roeien is. Dat komt door hun grote populatie op het eiland, hun ongrijpbare gewoonten en succesvolle voortplanting. Uit onderzoek is echter gebleken dat de Boa zich niet meer voortplant in beschermde natuurgebieden, maar in stedelijke gebieden: zijn favoriete omgeving vanwege de hogere beschikbaarheid van voedsel. FPNA zal doorgaan met haar programma voor het beheer van invasieve soorten en het verwijderen van Boa’s die worden aangetroffen in beschermde natuurgebieden en toekomstige Lora-rust- en broedplaatsen om hun impact op de Lora’s te verminderen.

Hoe kunt u helpen?

Er is een dorp nodig om aan natuurbehoud te doen, en om het goed te doen kost tijd en vereist de samenwerking met de hele gemeenschap van Aruba.

FPNA wil inwoners en bezoekers van Aruba vragen om ons te helpen met het monitoren van de geringde Lora’s en hun ogen en oren open te houden en eventuele waarnemingen via WhatsApp te melden aan FPNA’s Wildlife Hotline op +297 592 4476 of een e-mail te sturen naar info@arubanationalpark.org. Als een Lora wordt waargenomen, geef dan informatie over de locatie – inclusief een GPS-locatie van waar de Lora is gezien – en hoeveel er zijn waargenomen. Laat de Lora’s met rust, wees respectvol, houd afstand en houd ook katten en honden op afstand. Voer de Lora's niet en probeer ze niet te vangen – dat zou in strijd zijn met de wet die deze soort beschermt.

FPNA, haar gewaardeerde partners en vrijwilligers zullen de geringde Lora’s de komende periode actief in de gaten houden en waarderen de steun van de gemeenschap bij het melden van eventuele waarnemingen.

Een welgemeende dank gaat uit naar alle medewerkers van Fundacion Parke Nacional Aruba die hebben bijgedragen aan de herintroductie van de Lora op Aruba, en naar alle lokale partners en internationale partners World Parrot Trust en Stichting Vogelpark AviFauna voor hun komst naar Aruba voor deze zeer belangrijke en emotionele dag.

Tekst: DCNA
Foto's: FPNA