Al 125 jaar een interessante investering: Landgoed De Utrecht

Ontstaan als belegging in bos en landbouw

In 1899 investeerde verzekeringsmaatschappij De Utrecht (tegenwoordig a.s.r.) als belegging in een stuk grond met uitgestrekte heidevelden. Op deze woeste grond wilde de maatschappij een productiebos planten voor de mijnbouwindustrie. De betere grond wilde ze verpachten als landbouwgrond. Dit was een bijzondere belegging in die tijd, maar uiteindelijk heeft het wel een veelzijdig landgoed met een rijke flora en fauna opgeleverd.

Raymond Gennissen is er de rentmeester namens a.s.r.: “Die 125 jaar is eigenlijk helemaal niet zo oud voor een landgoed. Wat wél uniek is, is dat het al zo lang dezelfde eigenaar heeft. Bij a.s.r. hebben we trouwens meerdere landgoederen en landbouwgronden in portefeuille en daarbij zien we eveneens het sociale en maatschappelijke rendement van die beleggingen. We doen het dus ook voor de natuur en de mensen.”

Overzicht vanuit De Brandtoren

Het kantoor van Raymond ligt middenin het gebied met rondom bossen en boerderijen: “Als ik hier uit het raam kijk, zie ik dan weer een haas voorbij springen en dan zie ik weer wat reeën verderop grazen. Dát is natuurlijk prachtig, om in zo’n omgeving te mogen werken. Als rentmeester zou ik zelfs hier in De Brandtoren mogen wonen. Boven het woongedeelte zit nog de uitkijktoren waar vroeger de brandwacht in het brandseizoen uitkeek over de bossen.” 

Tegenwoordig overziet Raymond het reilen en zeilen van het landgoed vanuit De Brandtoren: “Als rentmeester ben ik verantwoordelijk voor het beheer van het hele landgoed. Natuurontwikkeling, landbouw, recreatie, woningbouw, energie… Al die factoren probeer ik hier in samenhang een plek te geven."

"Dat doe ik niet alleen. Het vaste team bestaat uit beheerder Leon Liebregts, toezichthouder Marco Heuveling en Marije Scherpenzeel assisteert ons vanuit ons kantoor in Utrecht. Verder kunnen we rekenen op De Bonte Spechten, dat zijn twintig enthousiaste vrijwilligers die Leon twee keer per week helpen bij het uitvoeren van het natuurbeheer.”

Ook een mooi beekdal, heide en vennen

Landgoed De Utrecht weet jaarlijks zo’n 300.000 bezoekers te trekken. Raymond Gennissen: “Voor bezoekers is dit een uniek gebied. Het is een jong ontginningslandgoed dat ook nog delen heeft die niét ontgonnen zijn. Daar is het nog precies hoe het 125 jaar geleden was. We hebben dingen anders gedaan dan destijds gebruikelijk was en daardoor hebben we nu bijvoorbeeld een heel mooi beekdal en een prachtig heide- en vennencomplex. En daardoor hebben we weer 506 verschillende soorten nachtvlinders en meer dan 200 soorten vogels.”

Het dagelijkse beheer van de bos- en natuurgebieden verzorgt het team van Landgoed De Utrecht dus zelf, samen met De Bonte Spechten. Raymond: “Daarnaast zijn we ook lid van de Bosgroepen geworden. In eerste instantie voor het aanvragen van SNL-subsidies, net als heel veel andere leden. Inmiddels pakken we ook projecten op met Bosgroep Zuid Nederland. Zo richten we ons nu bijvoorbeeld met Nienke de Kort en Pieter Cox op versnelde Natura 2000-maatregelen, zoals plaggen op de hei. Er loopt een groot LESA-onderzoek met ecoloog Rob van der Burg. En via Etiënne Thomassen en Luuk Pruijsten nemen we deel aan het LIFE Climate Forest project voor klimaatslim bosbeheer.”

Zo’n 30 hectare demonstratiegebied

Het Europese project LIFE Climate Forest laat zien hoe klimaatslim bosbeheer de veerkracht van bossen op zandgronden kan vergroten, zodat het bos ook in de toekomst haar cruciale rol voor plant, mens en dier blijft vervullen. Raymond Gennissen: “Wij zijn een van de demonstratiegebieden. Hierbij gaat het om 30 hectare voor dit project en we plakken daar nog 30 hectare extra bij waar we zelf een en ander gaan uitproberen. Die kennisverbreding en kennisdeling vind ik erg waardevol. Wij weten hier heel veel van ons eigen gebied en het onderhouden ervan, maar bij specifieke vragen kunnen we altijd bij de mensen van de Bosgroep terecht.”

“Aan de andere kant kan Bosgroep Zuid Nederland bij mij terecht om met hún organisatie mee te kijken. Sinds augustus 2022 ben ik namelijk lid van de Raad van Toezicht. Mijn voorganger Harry Breviers zat ook al in de Raad van Toezicht. Toen hij plotseling overleed heb ik zijn taak als rentmeester overgenomen. Ik werd gevraagd om in de raad te komen en ben vervolgens ook door de leden gekozen. Ik ben er vooral bijgekomen omdat ik ervan wilde leren. Ik was al wel langer actief als rentmeester, maar had in die rol eerder weinig met het beheer te maken. Dat is bij De Utrecht wel anders. Hier ben je eigenlijk ook meer een soort van burgemeester in het klein. In mijn rol bij Bosgroep Zuid Nederland wijs ik vooral op de waarde van goed communiceren, informeren en het meer meenemen van mensen in je verhaal. Dat geldt eigenlijk voor alle projecten. Of het nu gaat om het aanvragen van SNL of om het uitstrooien van steenmeel.”

Startschep voor nieuwe gebiedsvisie

Landgoed de Utrecht ligt in de gemeenten Hilvarenbeek en Reusel-De Mierden. Toen het 125-jarig bestaan feestelijk werd gevierd op 18 april, gaven burgemeester Evert Weys van de gemeente Hilvarenbeek, locoburgemeester Peter van de Noort van gemeente Reusel-De Mierden, Harrie van Puijenbroek en Tom Zeeman van Landgoed Gorp & Roovert en Landgoed Wellenseind samen met a.s.r. CFO Ewout Hollegien een startschep voor de nieuwe gebiedsvisie van de Kempische Landgoederen.

Raymond Gennissen: “Onze drie landgoederen liggen tegen elkaar aan en met een gezamenlijke visie willen we eigenlijk alle factoren die op een landgoed spelen in samenhang oppakken. We willen natuur versterken door stikstof te verminderen. We willen voldoende water van goede kwaliteit aan het oppervlakte en in de bodem. Én we willen toekomstperspectief voor toekomstige landbouw. Een landgoed heeft verschillende functies en het is de uitdaging die allemaal de aandacht te geven die ze verdienen.” 

Lees verder: persoonlijke verhalen vanuit de Bosgroepen

Als een vereniging van, voor en door leden, vinden de Bosgroepen het belangrijk de verhalen van die leden te delen en zo ook andere leden en geïnteresseerden weer te inspireren. Lees bijvoorbeeld ook eens het interview met Judith Schrijvers die op de landbouwgrond van haar oma meer ruimte creëerde voor natuur: Landgoed Postel: van landbouwgrond naar natuur. Of het interview met Tuut en Hay: Betrokken eigenaren bij revitalisering in de Kronenbergse Bossen. En het interview met Michel Jamin over Wilgengriend is ook een aanrader.

Tekst: Marrie Hoedelmans, Bosgroepen
Beeld: a.sr.; Marrie Hoedelmans; Arno Neijts