Op zoek naar paddenstoelen in tijden van droogte

De lente van 2025 kenmerkt zich als een lange, droge periode afgewisseld met een aantal buien. Het was de droogste maand maart sinds het begin van de metingen in 1906. Paddenstoelen die normaliter in het voorjaar tevoorschijn komen, hebben moeite met de droogte. Soms laten ze het helemaal afweten, of komen juist eerder of later tevoorschijn. Gelukkig is er nu weer wat regen gevallen, maar voor veel paddenstoelen en de natuur nog te steeds te weinig. 

Er zijn een aantal plekken waar je tijdens de droogte toch nog volop paddenstoelen kunt vinden, ook al is er een hele lange tijd geen druppel regen gevallen. Dat zijn vaak fascinerende paddenstoelen, want ze zijn zeer kleurrijk en hebben de meest prachtige vormen. Ze zijn wel erg klein, sommige maar enkele milimeters groot!

Waar kun je gaan zoeken?

Geschikte plekken om paddenstoelen te vinden tijdens droogte, zijn plekken langs een oever van een vijver, poel of in een greppel. Of schaduwrijke plekken in de tuin, in het plantsoen of in het bos. Dit zijn vaak plekken waar het heel lang vochtig blijft. En er ligt regelmatig dood organisch materiaal zoals bladeren, takjes, kruidenstengels, riet en hout. Daartussen blijft het langer vochtig, en daar maken schimmels dankbaar gebruik van. Hier is in tijden van droogte van alles te vinden. Op dode kruidenstengels en riet groeien bijvoorbeeld verschillende soorten Franjekelkjes, Mollisia’s en andere soorten schijfjes en bekerzwammen. Op bladeren van verschillende soorten loofbomen kun je Franjekelkjes, maar ook Knotsjes en het Gewimperde meniezwammetje tegenkomen. Op vochtige takken en stammen groeien verschillende soorten Wimperzwammen en Mollisia’s. Op de bodem van oevers en greppels, die nog lang vochtig blijven, kunnen ook allerlei paddenstoelen voorkomen.

Hoe moet je zoeken? 

Het zijn juist de kleine paddenstoelen die gespecialiseerd zijn op dit soort vochtige plekken. Kijk vooral op dode takjes, bladeren, kruidenstengels, riet en grassen. Een tip: neem een loepje of vergrootglas mee. Als je voorzichtig de bovenste laag van het strooisel of een hoop takken wegneemt, zie je al dat het er vochtig is. Kijk maar eens met je loepje of je wat kunt vinden. Ook heel veel insecten maken gebruik van zulke plekken. Zorg er wel weer voor dat alles netjes weer op dezelfde plek teruggelegd wordt.

Geen effect 

De Zwavelzwam en Zadelzwam trekken zich niets aan van de droogte. Het zijn twee soorten die je op dit moment aan kunt treffen in bossen en lanen, en ze zijn niet bepaald klein. Beide soorten kennen twee pieken in het fructificeren – het pruduceren van een vruchtlichaam. De eerste in de maand mei, en de tweede in september. Beide soorten halen hun voedsel uit vochtig dood of levend hout in de boom. Daar zijn abiotische factoren veel minder van invloed, waardoor ze veel minder te lijden hebben in tijden van droogte. In het zeer droge jaar 2022 waren ze ook volop te zien. 

De Zwavelzwam (Laetiporus sulphureus) is een opvallende buisjeszwam. In het beginstadium heeft hij felle kleuren geel, oranje en wit. Naarmate het ouder worden verandert zijn kleur en brokkelt hij langzaam af. Deze paddenstoel komt vooral voor op eiken, maar is ook te vinden op wilgen, Robinia en Kers. Hij veroorzaakt bruinrot en is een belangrijke houtafbreker in oude bomen. De Zwavelzwam hoort in de levenscyclus van een oude eik. Vaak zie je ze elk jaar weer op dezelfde boom of stronk. De Zwavelzwam is bijna het hele jaar door te vinden met een piek in mei en begin september.

De Zadelzwam (Polyporus squamosus) is een buisjeszwam die opvalt door zijn enorme omvang. Een vruchtlichaam kan namelijk wel meer dan een halve meter groot worden, en daardoor vallen ze goed op. De hoed is bedekt met schubben. Ze groeien vaak op stronken en stobben van Es, Beuk, Els, Wilg en Populier. Soms zijn ze ook hoog in de boom te vinden. De zadelzwam veroorzaakt witrot in het kernhout van de boom. Bijna het hele jaar door kun je de Zadelzwam vinden, met een piek in mei en september. 

Tekst: Ronald Morsink, Nederlandse Mycologische Vereniging, Paddenstoelenonderzoek Nederland
Beeld: Ronald Morsink; Ria Ippen-Meijer