Waterkwaliteit Nederlandse slootjes laat te wensen over

Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW)
14-JUN-2019 - Het waterleven in de Nederlandse slootjes scoort een 6,9. Dat blijkt uit het eerste Nationale Slootjesonderzoek van IVN Natuureducatie en het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW). De data zijn verkregen tijdens de IVN Slootjesdagen 2018. Dit jaar gaat het onderzoek verder tussen 14 en 16 juni, om een nog beter beeld te krijgen en de ontwikkelingen te blijven volgen. 

Sven TeurlincxTijdens de Slootjesdagen vangen en tellen kinderen en hun ouders waterdiertjes, samen met natuurgidsen. Vorig jaar gebeurde dat tegelijkertijd op ruim 120 plekken door het hele land. Iedere sloot is weer anders. Juist die grote variatie in sloten kan samen een grote rijkdom opleveren, bij de juiste omstandigheden.

Helaas staat de waterkwaliteit er niet overal zo florissant bij. Een score van 6,9 lijkt misschien voldoende, maar klinkt beter dan het is volgens NIOO-onderzoeker Sven Teurlincx: "Veel slootjes scoren helaas ook een onvoldoende. Bovendien worden tijdens de Slootjesdagen vaak de mooie en kwalitatief betere slootjes uitgekozen. Het leven in de mooiste sloten van het land zou toch wel hoger mogen scoren."

Dit weekend: IVN Slootjesdagen 2019

Dit jaar zijn de slootjesdagen van 14 tot en met 16 juni. Op ruim honderd plekken door heel Nederland gaan kinderen met hun (groot)ouders en een IVN natuurgids dan op zoek naar bijvoorbeeld geelgerande watertorren, watervlooien tellen en proefjes doen. Elke van de Wiel van IVN legt uit: “We willen met de Slootjesdagen kinderen meer leren over het water en wat daarin leeft. We zien elk jaar hoe enthousiast ze daarvan worden. Ook worden de waarnemingen samen met een natuurgids vastgelegd en ingevoerd via de website. Kinderen zijn die dag dus echte wetenschappers.”

De Slootjesdagen worden dit jaar voor de zesde keer georganiseerd. In 2018 is voor het eerst ‘citizen science’ toegevoegd: vrijwilligers die data verzamelen voor wetenschappelijk onderzoek. Alle activiteiten voor aankomend weekend kun je vinden op ivn.nl/slootjesdagen.  

Midden-Nederland scoort het laagst

De resultaten van vorig jaarNaast het tellen van diertjes is nu voor een deel van de locaties ook gekeken naar waterplanten en de sliblaag. Waterplanten op de bodem geven grotere biodiversiteit in de kleine slootjes. En het doorzicht in het water is gemeten met een zogenaamde Secchi-schijf. Dat doorzicht of de helderheid van het water was redelijk, maar ook geregeld beperkt. 

De waterkwaliteit bleek het minste in Midden-Nederland. Toch vonden de deelnemers ook daar fraaie slootjes, met watertorren en salamanders bijvoorbeeld. Slootjes zijn heel divers, en daardoor kunnen er vlak bij elkaar in de buurt grote verschillen in kwaliteit zijn. Dit is belangrijk om te weten, want er ligt een grote druk op onze natuur door veel voedingsstoffen, vervuiling en verstoring.

Van alle aanwezige waterdiertjes is het bootsmannetje het meest geteld: bijna 800 keer, en in 60 procent van de bemonsterde slootjes kwam hij voor. Ook poelslakken doken bijvoorbeeld vaak op.

Meer slootjesonderzoek

Dat dit onderzoek doorloopt, is van groot belang volgens het NIOO-KNAW. Teurlincx: “Door de tellingen kan een goede indruk gegeven worden over de kwaliteit van het water. Er is zo’n 330.000 kilometer aan sloten in ons land en die hebben een belangrijke ecologische functie naast hun afwateringsfunctie. Maar kleine slootjes worden nauwelijks meegenomen in de reguliere monitoring van de Nederlandse waterkwaliteit.”

Tijd dus voor meer slootjesonderzoek als aanvulling!

  • Alle resultaten van het Slootjesonderzoek 2018
  • Slootjesdagen 2019: doe ook mee!
  • Bij het citizen science-onderdeel werken IVN en het NIOO samen met waterdiertjes.nl, een website waar het hele jaar waarnemingen van waterdiertjes in zoetwater doorgegeven kunnen worden.

Campagneposter slootjesdagen

Tekst en afbeeldingen: IVN &  NIOO-KNAW