Zomerhitte vraagt om actie voor vogels

“Tijdens hete en droge periodes dreigen vogels uit te drogen, wordt voedsel schaars en neemt de kans op oververhitting en sterfte sterk toe, vooral onder jonge en kwetsbare vogels,” zegt Timo Roeke van Vogelbescherming Nederland. “Iedereen met een tuin of balkon kan helpen.”

Herkennen oververhitting

Vogels kunnen niet zweten, dus bij hoge temperaturen raken ze snel oververhit. Ze koelen af via hun snavel en poten, maar bij langdurige hitte is dat niet voldoende. Zeker jonge vogels en soorten die dicht bij mensen leven zijn kwetsbaar, zoals merel, huismus, roodborst, vink en kool- en pimpelmees. Oververhitte vogels zijn goed te herkennen, ze zijn namelijk lusteloos en ademen snel met de snavel open om via de tong en bek vocht te verdampen.

Water en voedsel essentieel

Natuurlijke waterbronnen, zoals plassen en vijvers, drogen snel op tijdens hittegolven. Tegelijkertijd verdwijnen ook voedselbronnen, zoals wormen en insecten, die dieper in de bodem kruipen of in aantal afnemen door de droogte. Zorgen voor voldoende water is daarom essentieel. Een eenvoudige schaal met water in de schaduw maakt al een wereld van verschil. “Zorg ervoor dat het water dagelijks ververst wordt om ziektes te voorkomen,” benadrukt Roeke. “Leg een steen in de schaal waar vogels veilig op kunnen zitten.” Daarnaast kan het ook goed werken om biologisch fruit, zoals peer en appel, in de schaduw neer te leggen.

Schaduw is cruciaal – ook voor nestkasten

Vooral jonge vogels in nestkasten lopen gevaar wanneer de temperatuur oploopt. Kasten die in de volle zon hangen, kunnen levensgevaarlijk heet worden. Alhoewel een groot deel van de jongens inmiddels is uitgevlogen tijdens dit broedseizoen, zijn er nog steeds vogels aan het broeden op een tweede of derde legsel. Indien de nestkast nu in de volle zon hangt is het verstandig na het broedseizoen de nestkast op een meer beschutte plek te hangen.

Koele oase in de tuin of op het balkon

Elke versteende tuin draagt bij aan het probleem van oververhitting. Een groene, schaduwrijke tuin biedt niet alleen comfort voor mensen tijdens de enorme hitte, maar is ook van levensbelang voor vogels. Vogels zoeken verkoeling op de grond en blijven langer zitten in rommelhoekjes met schaduw en bladeren. Dit zijn plekken waar ze insecten en ander voedsel vinden. Vogelbescherming Nederland raadt aan om de tuin en het balkon vogelvriendelijker te maken met biologische en inheemse planten. Deze zijn onder andere verkrijgbaar via de webshop van Vogelbescherming. Tot slot is het belangrijk om katten zoveel mogelijk binnen te houden tijdens de heetste uren. Vogels zoeken beschutting en blijven langer op de grond zitten voor verkoeling of bij het drinken van water wat hen een gemakkelijke prooi maakt.

Tekst: Vogelbescherming Nederland
Beeld: Ruud van Beusekom (leadfoto: appelvink); Hanna Hirsch